«Ελευθερόφρονες» («Freethinkers»)

To κίνημα της «Ελεύθερης Σκέψης»

«Ελευθερόφρονες» («Freethinkers»). Κοινωνικό και πνευματικό ρεύμα με αφετηρία του τον μαρτυρικό θάνατο του Ιταλού πανθεϊστή φιλοσόφου Τζιορντάνο Μπρούνο, Philotheus Giordano Bruno Nolanus, 1548 – 1600) και προεκτάσεις έως τις ημέρες μας, προσανατολισμένο στην καταπολέμηση της χριστιανικής θεοκρατίας και θρησκοληψίας.

Ο πανσές, έμβλημα των σύγ-
χρονων "Ελευθεροφρόνων"

«Ελευθερόφρονες» («Freethinkers»). Κοινωνικό και πνευματικό ρεύμα με χρονική αφετηρία του τον μαρτυρικό θάνατο του Ιταλού πανθεϊστή φιλοσόφου Τζιορντάνο Μπρούνο, Philotheus Giordano Bruno Nolanus, 1548 – 1600) και προεκτάσεις έως τις ημέρες μας, προσανατολισμένο στην καταπολέμηση της χριστιανικής θεοκρατίας και θρησκοληψίας.

ΚΥΡΙΕΣ ΑΡΧΕΣ

Οι «Ελευθερόφρονες» και το συγκροτημένο ρεύμα τους («Libre - Penseur», «Freethought»), ορίζουν ως κεντρική φιλοσοφική τους αρχή το ότι οι ανθρώπινες πεποιθήσεις πρέπει να διαμορφώνονται με βάση την επιστημονική γνώση και τους νόμους της Λογικής και όχι μέσω της επιβολής από την εξουσία και την εκάστοτε κυρίαρχη άποψη, ή μέσω της συναισθηματικής έντεχνης διέγερσης.

Κατά τον σύγχρονο ορισμό που δίνει η οργάνωση «Freedom From Religion Foundation», «Ελευθερόφρων» («Freidenker» στα Γερμανικά και «Libiri Penser» στα Γαλλικά) είναι όποιος διαμορφώνει τις απόψεις του για την ζωή και την Θρησκεία με βάση την Λογική και ανεξάρτητα από παραδόσεις, αυθεντίες ή κατεστημένες αντιλήψεις. Οι «Ελευθερόφρονες», που τονίζουν ότι η κατανόηση του Κόσμου επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την συστηματική παρατήρηση της Φύσης, θεωρούν ότι δεν νομιμοποιείται καμμία απολύτως απόρριψη ιδεών, όπως και κανένας ενστερνισμός τους, εάν δεν έχει προηγηθεί διεξοδική εξέτασή τους υπό το αυστηρό πρίσμα της γνώσης και της λογικότητας. Οι πεποιθήσεις πρέπει να στηρίζονται αποκλειστικά σε ιστορικά γεγονότα, σε σαφείς αποδείξεις και σε καλή κρίση, και να τολμούν επίσης να σταθούν αποφασιστικά, όποτε απαιτείται, αντιμέτωπες με τις προκαταλήψεις, τις ανιστορικότητες, την ανοησία, την δεισιδαιμονία, την λεγόμενη «λαϊκή κουλτούρα», τους «αστικούς μύθους» και την προπαγάνδα των κρατούντων:«πάρα πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι σκέφτονται, ενώ απλώς κάνουν αναδιάταξη των προκαταλήψεών τους», τόνισε ο ελευθερόφρων Αμερικανός ψυχολόγος και φιλόσοφος Ουϊλιαμ Τζαίημς (William James, 1842 - 1910).

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ο Άντονυ Κόλλινς

Αν και οι πρώτες θέσεις της «Ελεύθερης Σκέψης» κατατέθηκαν το 1697 από τον δουβλινέζο στοχαστή Ουϊλλιαμ Μολυνώ (William Molyneux, 1656 – 1698) στην γνωστή επιστολή του προς τον Τζων Λοκ, η συστηματικοποίησή τους ήλθε το 1713 από τον Άγγλο υλιστή / ντεϊστή στοχαστή Άντονυ Κόλλινς (Anthony Collins, 1676 - 1729) στην «Διατριβή για την Ελεύθερη Σκέψη» («Discourse of Free-Thinking»). Ακολούθησε το 1765 η ένταξη στην «Εγκυκλοπαίδεια» των Ντιντερό και Βολταίρου του εντονότατα αθεϊστικού κειμένου «Libre - Penseur» («Ελεύθερη Σκέψη»), το οποίο χάρισε στις επόμενες δεκαετίας πανευρωπαϊκή διάδοση στους «Ελευθερόφρονες».

Στην Γερμανία η «Ελεύθερη Σκέψη» ρίζωσε με την επίδραση του πρώην ρωμαιοκαθολικού ιερωμένου Ιωάννη Ρόνγκε (Johannes Ronge, 1813 - 1887) και του ελευθεροτέκτονα πολιτικού Ρομπέρτου Μπλουμ (Robert Blum, 1807 - 1848), στα μέσα της δεκαετίας του 1844 και ενισχύθηκε το 1858 με την ίδρυση της ένωσης «Ελευθεροφρόνων» «Bund Freireligiöser Gemeinden Deutschlands», η οποία υπάρχει έως και σήμερα. Ακολούθησε το 1881 η ίδρυση στην Φρανκφούρτη της πρώτης ανοικτά αθεϊστικής οργάνωσης «Λίγκα των Γερμανών Ελευθεροφρόνων» («Deutschen Freidenkerbund») από τον φιλόσοφο και ιατρό Λουδοβίκο Μπούχνερ (Friedrich Karl Christian Ludwig Büchner, 1824 – 1899) και το 1882 στο Αμβούργο της σοσιαλδημοκρατικής «Freidenker-Gesellschaft».

Ο Λουδοβίκος Μπούχνερ

Μετά τις επαναστάσεις του 1848, αρκετοί πολιτικοποιημένοι Γερμανοί μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίως στις πόλεις Comfort, Fredericksburg, New Braunfels, La Grange και Brenham του Τέξας όπου οι γενικές αντιλήψεις του τοπικού συντάγματος ήταν κοντά στις δικές τους (σήμερα λειτουργεί μάλιστα και η «Βορειοτεξανική Εκκλησία της Ελεύθερης Σκέψης», «North Texas Church of Freethought»), προκαλώντας και εκεί ευρεία διάδοση της «Ελεύθερης Σκέψης», δέχθηκαν όμως αρχικά την επίθεση των φανατικών χριστιανών, κυρίως λόγω του ότι καταδίκαζαν την δουλοκτησία και δεν επιθυμούσαν να φιλοξενούν εκκλησίες στους οικισμούς τους.

Τον Μάϊο του 1881 ιδρύθηκε και κυκλοφόρησε στην Αγγλία από τον μαχητικό ελευθερόφρονα Τζωρτζ Ουϊλιαμ Φούτε (George William Foote, 1850 - 1915) το πρώτο περιοδικό της «Ελεύθερης Σκέψης» με τίτλο «Ελευθερόφρων» («Freethinker»), το οποίο κυκλοφορεί μέχρι σήμερα. Στο εκδοτικό σημείωμα του πρώτου τεύχους, ο ιδρυτής είχε γράψει: «το περιοδικό μας είναι όργανο αντιχριστιανισμού και συνεπώς οφείλει πρωτίστως να είναι σκληρό στην γλώσσα του. Θα διεξάγει ακατάπαυστο πόλεμο ενάντια στην δεισιδαιμονία εν γένει και ενάντια στην χριστιανική δεισιδαιμονία ειδικότερα. Θα δώσει τον καλύτερο εαυτό του στην χρησιμοποίηση πηγών από την Επιστήμη, την Έρευνα, την Φιλοσοφία και την Ηθική ενάντια στους ισχυρισμούς της Βίβλου περί μιας υποτιθέμενης θείας Αποκάλυψης, και δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει για τον ίδιο σκοπό κάθε όπλο γελοιοποίησης και σαρκασμού που μπορεί να δανειστεί από το οπλοστάσιο της λεγόμενης Κοινής Λογικής». Έναν χρόνο μετά το πρώτο τεύχος, ο ιδρυτής και εκδότης του καταδικάστηκε σε 12 μήνες στα κάτεργα, ως ένοχος «βλασφημίας».