Κυριακή 9 Αυγούστου 2009


Φωτό: Wikipedia

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ


Η ποίηση αναδεικνύει την αυτοαναφορικότητα της συνείδησης και τη δημιουργική εσωτερίκευσή της.
Αποτελεί κατ’ ουσίαν την έκφραση της πρωτογενούς δημιουργικότητας σε επίπεδο λέξης και ήχου, στα δομικά συστατικά δηλαδή και στην ελευθερία της επαφής τους πέρα από αυτούς τους δεσμευτικούς μοριακούς δακτύλιους της πεζής γλώσσας.

Αποτελεί μια βάση, το μικρόκοσμο του λόγου και για αυτό παρατηρείται και η μεγαλύτερη ένταση ασάφειας αλλά ταυτόχρονα και η μεγαλύτερη ανάγκη κραδασμοποίησης και μουσικής ρυθμοποίησης του λόγου.

Υπό μια έννοια οι ανάγκες της ποίησης είναι η εικασία και η μουσικότητα. Η εικασία ως μαγική πράξη της συνείδησης αλλά και η μουσικότητα ως δημιουργική αποτελεσματικότητα καλούνται να συνθεθούν. Στην εξελικτική διαδικασία όμως τόσο η εικαστικότητα του λόγου όσο και η μουσικότητα του εξελίσσονται με μια δυναμική έλξης και άπωσης ή με μια δυναμική ενοποίησης και διαφοροποίησης. Το κρίσιμο βέβαια θέμα είναι να παρατηρήσουμε μακροσκοπικά την εξέλιξη της ποιητικής του λόγου και του ποιητικού λόγου και να μην παγιδευτούμε από τον ψυχολογικό μας ναρκισσισμό ως ηθοποιοί σε αυτό το γίγνεσθαι, έτσι ώστε να καταλάβουμε την σκοπιμότητα και να προσεγγίσουμε την τελολογία της ποίησης υπό την όποια της ιστορική και φασματική εξέλιξη και ταυτόχρονα να μην παγιδευτούμε ως ιδεολογικοί απολογητές του ναρκισσισμού μας μέσα από την δική συμμετοχή.

Υπό μια έννοια είναι προφανής η ανάγκη της ασάφειας στον λόγο σε κάποιες περιόδους, αλλά αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας κανόνας όπως για παράδειγμα δεν μπορεί να θεωρηθεί κανόνας στην αστρονομία ότι παραμένουν τα ουράνια σώματα σε καθεστώς μονίμου νεφελώματος. Η αστρογένεση θα έλεγε κανείς, όπως και η κοσμογονία, υπόκειται σε μια εξελικτικότητα.

Τέτοια εξελικτικότητα υπάρχει και στον ποιητικό λόγο και υπό την έννοια της εικασίας που πρέπει να φτάσει σε ανάδειξη του σημαντικού ή σε σήμανση σε μια δυναμική διακριτικότητας με όρους ποιότητας και λόγου, υπερβαίνοντας την μεταβατική ασάφεια. Ταυτόχρονα οφείλουμε να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της μουσικότητας του λόγου όπως την συναντάμε από τις διάφορες ιστορικές περιόδους, ανακτώντας το κλασικό σε μια σπειροειδή προοπτική που αφομοιώνει εξελικτικά τις τεχνικές και τις δεοντολογικές απελευθερώσεις από τα δεσμά της μορφής. Τόσο η μουσική όσο και η ποίηση περνάνε από εξελικτικά στάδια και από μια θεμελιακή και μακροσκοπική πλευρά είναι τέχνες σε σύνθεση και ταυτόχρονα συνθετικές τέχνες. Υπό την δυναμική τους, την δυναμική της πρωτογενούς μαγείας του λόγου ή της συνείδησης που έχει αναφορά και στον ορισμό του ανθρώπου ως «ποιητικού δαιμονίου» -όπως τον είχε αναφέρει ο Μπλέικ- βρίσκουμε μια λυτρωτική συμφωνία ή μια εξελικτική συναίνεση, μια εξελικτική πρόοδο που αναδεικνύει ένα σχέδιο λόγου που μας αφήνει ικανοποιημένους ως ταυτότητες και συνειδήσεις ως θεατές και δημιουργούς.

Έτσι κατανοώντας χωρίς πολεμικές την ιστορική αρμονία της εξέλιξης παρ’ όλες τις διαμάχες και τις διακυμάνσεις, γινόμαστε συνειδητοί και απελευθερωνόμαστε από την ανάγκη του ναρκισσισμού και του ναρκισσιστικού κινήτρου ή καλύτερα από την αναγκαιότητά του.

Μεταθέτουμε την δημιουργικότητα μας από το πεδίο της επιθυμίας σε αυτό της σκέψης, χωρίς να απαξιώνουμε τους διαβάτες του πρότερου σταδίου, τους συνοδοιπόρους τελικά σε αυτή την ποιητική πανδαισία της ιστορίας του λόγου. Υπό μια έννοια η ποίηση είναι ένα ικρίωμα του λόγου με μια δημιουργική καθήλωση και μια απελευθερωτική αποκαθήλωση.

Είναι ένα ικρίωμα του ονείρου, ή το όνειρο είναι ένα ικρίωμα του λόγου και τανάπαλιν. Έχουμε θεμελιώδη ανάγκη, ή εκφράζεται μέσα μας η θεμελιώδης ανάγκη, να βιώσουμε αυτή την συστατική απελευθέρωση της συνείδησης στην λέξη, στην γλώσσα, στην επικοινωνία και στην δημιουργία, αυτή την αρχή της γονιμότητας του είναι και στην συνέχεια να απελευθερωθούμε μέσα από μια ποιοτική εξέλιξη και με τη διακριτική καταλληλότητα της μορφής. Να μην παραδοθούμε δηλαδή σε ένα όργιο ανοησίας αλλά να αναλάβουμε πλήρως την ευθύνη του νοώντος και της νόησης, του νοητού και του νοούμενου. Να απελευθερώσουμε μέσα από την πνοή τον λόγο και την μουσική σε μια δεύτερη πράξη δημιουργίας, σε μια ενοποιό επικοινωνία. Να απελευθερώσουμε τον ορίζοντα από τα όρια και να εσωτερικεύσουμε την ακεραιότητα του ορίζοντα αυτού σε φως ή με «φως μέσα στο φως», με αγάπη και ευδοκία, με θέληση και όναρ, με σκοπό, σχέδιο και πνεύμα. Υπό αυτή την προοπτική η ποίηση αποτελεί την γενετική τέχνη του λόγου που χρειάζεται σε όλους μας για να μεταρσιώσουμε το επίκεντρο της ζωής από τον φυσικό μεταβολισμό της στον πνευματικό μεταβολισμό, μέσα από την ενόραση και την πνευματική ανάγνωση του κόσμου, μέσα από την αρέσκεια της ταυτότητας και του οράματος, του εαυτού και του οράματος, του οράματος και του κόσμου.

Με αυτή ακριβώς την λογική μπορούμε να διαμορφώσουμε πλέον μια κοινωνία ποιητών, μουσικών, τραγουδιστών, αναγνωστών και ακροατών η οποία συναδελφώνει τελικά την ποίηση και το κοινό της μειώνοντας, εξουθενώνοντας τις αφορμές επίκρισης και αναδεικνύοντας τελικά την αναγκαιότητα αυτής της μακράς διαδρομής της συνοδοιπορίας προς το δημιουργικό και ενοποιό πάνθεον του λόγου.

Έτσι μπορούμε να απελευθερωθούμε από τα πάθη της κριτικής μεγιστοποιώντας τον κριτικό λόγο. Να ελευθερωθούμε από τα πάθη της αυταρέσκειας και της εκφοράς του λόγου σε βάρος της ικανότητας ακρόασης του λόγου. Έτσι μπορούμε να ολοκληρώσουμε τον ποιητικό κύκλο, την ποιότητα του ποιητικού προϊόντος και της ποιητικής κοινωνίας και να αναδείξουμε ενοποιητικά την ποίηση στο γίγνεσθαι του πολιτισμού του ανθρώπου και του κόσμου. Την ποίηση ως έκφραση των ιδεών και ως κραδασμική ανταπόκριση και επιδίωξη ενός βαθύτερου σκοπού.




Γιάννης Ζήσης, Δημοσιογράφος-Συγγραφέας
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων

( ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ www.solon.org.gr )