Μία Μελέτη Εις Βάθος για τους Κερατάδες!

Συγγραφέας: Νικόλαος Κ. Περιστερίδης

Τι σας έρχεται στο νου όταν ακούτε τη λέξη κέρατο; Ή καλύτερα, πως θα αντιδρούσατε αν κάποιος σας αποκαλούσε κερατά; Θα οργιζόσασταν; Θα μπαίνατε σε υποψίες; Σίγουρα πάντως δεν θα χαμογελούσατε, μιας και στη χώρα μας τα παραπάνω έχουν συνδεθεί με τη χειρότερη ίσως αμαρτία μετά το φόνο.. τη μοιχεία.

Δεν ήταν όμως πάντα έτσι ξέρετε, μιας και το κέρατο αποτελούσε από τις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας σύμβολο δύναμης και ευημερίας, ωθώντας πολλές σημαντικές ιστορικές και μυθολογικές προσωπικότητες να το.. επιδιώξουν.

Όλα τα παραπάνω όμως όσον αφορά το μεταφορικό κέρατο, γιατί όσο αλλόκοτο και αν ακουστεί αρχικά υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα και σήμερα κυριολεκτικοί κερατάδες σε ολόκληρη την υφήλιο. 'Aνθρωποι δηλαδή με πραγματικά κέρατα που ζουν ανάμεσα μας!

Δεν με πιστεύετε; Ποιος σας ζήτησε πίστη; Λίγη λογική θέλω, ελεύθερη από προκαταλήψεις και επιστημονικά δόγματα, για να σας το αποδείξω ιστορικά..

Homo Cornutus: Ένα 'Aλλο Είδος Ανθρώπων;

Υπάρχουν πλήθος παλαιών και σύγχρονων καταγεγραμμένων περιπτώσεων που κάνουν λόγο για ανθρώπους με πραγματικά κέρατα. Στη δημοτική θα τους αποκαλούσαμε κερατάδες, όμως επίσημα χρησιμοποιείτε ο πιο ουδέτερος όρος homo cornutus, δηλαδή 'Aνθρωποι με κέρατα, που προτάθηκε αρχικά το 1896 από τους G. M. Gould και W. L. Pyle στο έργο Anomalies and Curiosities of Medicine. Οι πρώτες σύντομες αναφορές συναντιούνται μισή χιλιετία πριν, από τον Γάλλο χειρούργο Ambroise Pare (1510- 90). Η πρώτη διάσημη όμως και εκτενώς καταγεγραμμένη περίπτωση είναι αυτή της Margaret Vergh Gryifith, μίας 60χρονης Βελγίδας που εθεάθη να εκτίθεται στο Λονδίνο το 1588 από έναν κερδοσκόπο. Τι το ιδιαίτερο είχε; Ένα κέρατο μήκους 10 εκατοστών που φύτρωνε από το κέντρο του μετώπου της, το οποίο μάλιστα την οδήγησε και ενώπιον της βασιλικής επιτροπής!

Κέρατο Κριαριού;

Δέκα χρόνια αργότερα, μία ομάδα Γάλλων ευγενών ανακάλυψε έναν κερασφόρο άνδρα σε δάσος της περιοχής Mezieres των Ardennes. Το όνομα του Francois Trouvillou, ετών 35. Αμέσως ο Γάλλος κερατάς στάλθηκε στο Παρίσι για να εμφανιστεί ενώπιον του βασιλιά Ερρίκου Δ'. Τελικά, έμεινε ως έκθεμα στην πόλη για 2 μήνες, όταν και μεταφέρθηκε στην Ορλεάνη για τον ίδιο ακριβός λόγο όπου και πέθανε ένα χρόνο αργότερα.

Σύμφωνα με το έργο Clirurgical Observations του Frabricius: «Ήταν μεσαίου αναστήματος, φαλακρός με λιγοστές τρίχες στο πίσω μέρος του κεφαλιού […] Όταν ήταν 7 ετών άρχισε να νιώθει ένα πρήξιμο στο κεφάλι, με αποτέλεσμα στα 17 του να έχει ήδη φυτρώσει ένα κέρατο στο μήκος ενός δάχτυλου. Στα 33 του έμοιαζε ήδη με κριαριού. […] Φύτρωνε στο πάνω μέρος του κεφαλιού και στη συνέχεια λύγιζε τόσο πολύ ώστε να κατευθύνετε πάλι προς αυτό, πιέζοντας το και προκαλώντας του αφόρητο πόνο […]». Η εξήγηση του Fabricius; «Δεν γνωρίζω αν το κέρατο ξεκινούσε από το δέρμα ή το κρανίο του, αλλά λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος και το βάρος του, πιστεύω ότι φύτρωνε από το κρανίο!»

Αμφισβητείτε την αλήθεια της παραπάνω περιγραφής; Και όμως, υπάρχουν τόσες μαρτυρίες από πλήθος ανθρώπων ανά την υφήλιο και διαφορετικών εποχών που η περίπτωση συντονισμένης απάτης φαντάζει αδύνατη.

Η 1η Συλλογή Κερατάδων!

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επόμενη περίπτωση από τη νότια Ολλανδία, την οποία κατέγραψε το 1646 ο Δανός ανατόμος Thomas Bartholin. Αφορά μία γυναίκα 70 ετών, την Margaretha Mainers, και ένα.. μακρύ καμπυλωτό κέρατο που φύτρωνε στο δεξί της κρόταφο.

Η παραπάνω περίπτωση μαζί με άλλες 24 συμπεριλήφθηκαν το 1676 στο έργο Tractatus Philologico-Medicus de Cornutis του Georg Franck, το πρώτο βιβλίο εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στους homo cornutus.

Λίγο νωρίτερα, το 1654, ο Johannes Rhodius κατέγραψε στο Mantissa Anatomica την περίπτωση ενός Βενεδικτίνου μοναχού με δύο -παρακαλώ- κέρατα στο κεφάλι. Πως δικαιολογούσε ο ίδιος ο μοναχός το οξύμωρο της περίπτωσης του; Υποστήριζε ότι φύτρωναν εξαιτίας της βαθειάς και αδιάλειπτης σκέψης του!

Η Μάνα των Κεράτων!

Θα σκεφτόταν κανείς «γιατί δεν σπάγανε τα κέρατα οι κακόμοιροι να βρουν την ησυχία τους;» . Δεν ήταν όμως τόσο απλά τα πράγματα..

Τέλη 16ου με αρχές 17ου αιώνα γεννήθηκε η Marie Davis, μία γυναίκα που στην κυριολεξία το κέρατο την κυνηγούσε για μια ολόκληρη ζωή. Τα πρώτα σημάδια ήρθαν κατά την εφηβεία της, όταν άρχισε να πονάει σε συγκεκριμένο σημείο του κεφαλιού της το οποίο και άρχισε να διογκώνεται. Αν και αρχικά προσπάθησε να το κρύψει φορώντας καπέλα, μέσα σε μόλις 20 χρόνια είχε αποκτήσει το μέγεθος αυγού!

Πέντε χρόνια αργότερα άρχισε για πρώτη φορά να παίρνει σχήμα κεράτου, δίχως να πάψει ποτέ να μεγαλώνει. Ευτυχώς, τέσσερα χρόνια μετά το κέρατο έπεσε, πριν όμως προλάβει να χαρεί η κοπέλα, άρχισε ένα δεύτερο, αλλά λεπτότερο, να φυτρώνει στη θέση του! Μάλιστα, την τρίτη φορά αντί για ένα άρχισαν να φυτρώνουν δύο, το ένα εκ των οποίων έφτασε μέχρι τα 23 εκατοστά και έφερε έντονα τη μορφή κεράτου κριαριού. Τελικά, εθεάθη το 1679, 80 περίπου ετών τότε, να εκτίθεται στο Λονδίνο. Είκοσι χρόνια αργότερα, οι Gould και Pyle συνάντησαν στη Γαλλία μία υπερήλικη γυναίκα, πιθανόν τη Marie Davies, την οποία ακολουθούσε η φήμη πως.. «γεννάει κέρατα» μιας και συνεχώς φύτρωναν νέα στο κεφάλι της στη θέση αυτών που έπεφταν! Μάλιστα, ένα εξ αυτών παρουσιάστηκε ενώπιον του βασιλιά Louis 14ου, ο οποίος και ήταν κατά πάσα πιθανότητα συλλέκτης ανθρώπινων κεράτων.

Ένα δικό της κέρατο υπήρχε και στην αρχική συλλογή του Βρετανικού Μουσείου το 1753, όπως επίσης δικό της ήταν και το κέρατο που εκτίθονταν στο Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης. Και στις δύο περιπτώσεις εκτίθεντο σε παρακείμενο χώρο πορτρέτο της, ενώ τα κέρατα διατηρούνταν τουλάχιστον έως και το 1844, όταν και καταστράφηκαν πιθανόν από φανατικούς ορθολογιστές.

1η Προσπάθεια για Επιστημονική Εξήγηση

Κάπως έτσι, ως φαινόμενο άρχισε να διαδίδεται ευρέως, μιας και ήδη από τη δεκαετία του 1790 δύο κερασφόρες γυναίκες εκτίθονταν στο Λονδίνο: η κ. Lonsdale από το Horncastle (μετ. Κάστρο Κέρατο!) του Lincolnshire και η κ. Elizabeth Allen από το Leicestershire.

Εκείνη την εποχή έγινε και η πρώτη προσπάθεια για επιστημονική προσέγγιση, όταν το 1791 οι χειρούργοι Everard Home και John Hunter πρότειναν ότι το ανθρώπινο κέρατο στην πραγματικότητα οφείλεται σε δερματικό όγκο ή επαναλαμβανόμενο τοπικό τραύμα που αλλάζει τη σύνηθες εξέλιξη του δέρματος παράγοντας ένα κερατοειδή υλικό.

Όπως με πληροφόρησε και ο συνεργάτης του περιοδικού Νικόλαος Κουμαρτζής μετά από έρευνα σε αντίστοιχα επιστημονικά papers, η τότε εξήγηση -αν και κάπως γενική- ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση (δείτε σχετικό κουτί στο τέλος της παρούσας μελέτης).

Ο Τρικέρατος Μεξικανός!

Σήμερα, η πλέον εντυπωσιακή περίπτωση homo cornutus θεωρείται αυτή ενός μεξικανού ονόματι Paul Rodrigues που δημοσιεύθηκε στο New York Medical Repository του 1820. Πέρα από το γεγονός ότι το κέρατο του είχε μήκος 35 εκατοστά (!), χωριζόταν και σε τρία στελέχη! Όπως καταλαβαίνετε, η προσπάθεια του να το κρύψει κάτω από ένα κόκκινο ειδικό καπέλο ήταν καταδικασμένη να αποτύχει.. Και οι αντίστοιχες περιπτώσεις δεν σταματούν εδώ.. Ένα κέρατο «κριαριού» 23 εκατοστών φύτρωνε επί 7 συναπτά έτη από τη μία πλευρά του κεφαλιού της 70χρονης Elizabeth Westly, κάτοικο του Macroom της επαρχίας Cork, εν έτη 1805.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι σταδιακά τα ανθρώπινα κέρατα αποκτούσαν μεγάλη αξία! Για παράδειγμα, ο διάσημος χειρούργος Astley Cooper περηφανευόταν ότι έχει στην κατοχή του ένα, ενώ ο κ. Ward, γνωστός κατασκευαστής περουκών του Strand, είχε μετατρέψει ένα ανθρώπινο κέρατο σε ταμπακέρα!

Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Jan Bondeson συνάντησε δύο ακόμα τέτοιες γυναίκες σε Γερμανία και Γαλλία αντίστοιχα: την κερασφόρο μοναχή Anna Schimper από το Filzen και τη Mere-le-Corne (μετ. Κερασφόρος Μητέρα) από το Παρίσι.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι Gould και Pyle αναφέρουν ότι δύο κέρατα, 28 και 6 εκατοστών, εκτίθονταν στο Μουσείο του Λονδίνου στα μέσα του 19ου αι., ενώ επιπλέον κάνουν λόγο και για ένα ακόμα κέρατο 25 εκατοστών στο American Journal of Medical Science(1857).

Πιστέψτε το ή Όχι!

Και αν σας δίνεται η εντύπωση ότι οι παραπάνω περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα της ελλιπούς επιστημονικής γνώσης παλαιότερων αιώνων, για ακόμα μία φορά λανθάνετε! Κερατάδες υπήρχαν ανέκαθεν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν δίχως ψήγμα υπερβολής.

Κάπως έτσι, καθώς μπαίνουμε στον 20ο αιώνα, συναντάμε στο αρχείο του Ripley Believe it or Not! την περίπτωση ενός Κινέζου γεωργού με κέρατο μήκους 33 εκατοστών εν έτη 1930! Εθεάθη από Ρώσο υπάλληλο της National City Bank of New York στην περιοχή Fuchiatien της Manchuria να περιπλανιέται με μία ομάδα Κινέζων φακίρηδων. Μάλιστα, επί σειρά ετών ο Ripley προσέφερε μεγάλο χρηματικό ποσό σε όποιον κατάφερνε να τον ανακαλύψει και να τον φέρει στην Αμερική για εμφάνιση στο Odditorium.

Και κάπου εδώ αρχίζουν τα φωτογραφικά ντοκουμέντα, τόσο από την περίπτωση που μόλις αναφέραμε, όσο και από τις δύο παρακάτω!

Σύμφωνα με την Xinhua News Agency, το Μάιο του 1980 φωτογραφήθηκε μία 88χρονη γυναίκα ονόματι Zhao Lishi που ζούσε στην περιοχή Chiao Ho της επαρχίας Hebei, η οποία και είχε δύο μικρά κέρατα. Το μεγαλύτερο, μόλις μισού εκατοστού, είχε ανοικτό καφετί χρώμα, ενώ το μικρό τους μέγεθος οφείλεται πιθανόν στο γεγονός ότι άρχισαν να φυτρώνουν μόλις 6 μήνες πριν τραβηχτεί η φωτογραφία. Όπως αναφέρουν άλλες πηγές, η ηλικιωμένη γυναίκα ήταν γνωστή με το όνομα Madam Chow (μετ. Δεσποινίδα Σκύλου).

Την ίδια περίπου χρονική περίοδο άρχισε να φυτρώνει και το κέρατο του 87χρονου τότε My Decai από το Fu-shun της Manchuria. Όπως αναφέρει η Weekly World News στις 25 Σεπτεμβρίου του 1984, όταν ήταν 6 εκατοστά οι γιατροί το αφαίρεσαν (1981), όμως ένα νέο άρχισε να φυτρώνει στη θέση του. Οι ντόπιοι τον αποκαλούσαν Goat Man (μετ. Τράγος ’νδρας) και τον παρακαλούσαν να αγγίξουν το κέρατο του για να τους φέρει τύχη, θεωρώντας το μαγικό! Όταν οι γιατροί του πρότειναν να αφαιρέσουν το νέο κέρατο, ο My Decai αρνήθηκε δηλώνοντας ευτυχισμένος που το είχε.

Και γιατί όχι, μιας και ήταν μόλις 6 εκατοστών για να τον ενοχλεί. Τι γίνεται όμως όταν φθάνει κοντά στο μισό μέτρο; Προσπαθείς να το κρύψεις με μαντήλι, όπως έκανε επί σειρά ετών μία ανώνυμη ισραηλινή γυναίκα με το 40 εκατοστών -παρακαλώ- κέρατο της, το οποίο μάλιστα δεν ήθελε με τίποτα να αποχωριστεί! Τελικά, το κέρατο έσπασε σε ατύχημα, όπως αναφέρει η Daily Telegraph στις 4 Σεπτεμβρίου του 1989.

Θέλω να Δω Κερατάδες!

Σήμερα, τα ίχνη των προαναφερθέντων κερατάδων αγνοούνται. Επομένως, τι γίνεται αν κάποιος θελήσει -ως άλλος άπιστος Θωμάς- να δει έναν ζωντανό homo cornutus; Η αλήθεια είναι ότι μπορεί, αν και πρέπει να ταξιδέψει έως την Κίνα, ή εναλλακτικά στην Υεμένη, όπου βρίσκονται οι πιο γνωστοί σήμερα εν ζωή κερατάδες!

Ο λόγος για τους Wang Ying και Saleh Talib Saleh, υπερήφανους για το χάρισμα τους. Ο πρώτος, ένας 73χρονος αγρότης της επαρχίας Jiangsu της Κίνας, περπατάει συχνά για 18 ολόκληρες ημέρες ώστε να φθάσει στην πόλη Nanjing και να το εκθέσει, κερδίζοντας τα προς το ζην. Αν και το κέρατο του είναι εξαιρετικά μικρό, μόλις 6 εκατοστά σε μήκος και 3 σε πλάτος, εντούτοις είναι αρκετά δυνατό για να σηκώσει έως και 13 τούβλα!

Η ιστορία του άνδρα από την Υεμένη είναι λίγο πιο παλιά. Όταν ήταν 78 ετών ένα μικρό κέρατο άρχισε να ξεπροβάλει από την αριστερή πλευρά του κεφαλιού του, φέρνοντας σε αμηχανία τους συγχωριανούς του στο A'dban της επαρχίας Shabwa. Συνέχισε να μεγαλώνει για περισσότερο από 20 χρόνια φθάνοντας σε μήκος το μισό μέτρο, όμως τελικά έσπασε μία μέρα του 2006 για να αρχίσει να φυτρώνει ένα νέο στη θέση του 8 μέρες μετά.

Δίνοντας συνέντευξη στο Yemen Observer τον Φεβρουάριο του 2007, είπε μεταξύ άλλων:«Κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του, είχαν όλοι σοκαριστεί μιας και δεν είχαν δει τίποτα παρόμοιο στο παρελθόν. […]Τελικά, με τον καιρό, συνήθισαν στην ιδέα, κατάλαβαν ότι δεν με απασχολούσε και ότι απλά ήταν θέλημα του Αλλάχ ώστε να δείξει στους ανθρώπους ότι μπορεί να κάνει ότι αυτός επιθυμεί..»

«'Aνθρωποι με Κέρατα» , θα σκεφτείτε.. Εντυπωσιακό σίγουρα, αλλόκοτο επίσης, όμως σίγουρα όχι αποκύημα της ανθρώπινης φαντασίας. Ποιος είπε ότι το αυθεντικό μυστήριο δεν συμβαδίζει με τη λογική; Με τις προκαταλήψεις δεν συμβαδίζει.. αυτές που αναπτύσσονται σε απαίδευτα -μορφωμένα ή μη- μυαλά και προέρχονται από δόγματα θρησκευτικά, ή πρόσκαιρα δόγματα της επιστήμης.

---

[Κουτιά]

Ο Κερατάς Θεός!

Ο Κερατάς ή Κερασφόρος Θεός (αγγλ. Horned God) αποτελεί έναν σύγχρονο όρο, επηρεασμένο από τη New Age θρησκεία της Wicca. Αναφέρεται σε ένα μεγάλο πλήθος αρσενικών θεοτήτων που μυθολογικά, αλλά και ιστορικά, δεν συνδέονται μεταξύ τους, όπως ο κέλτικος θεός Cernunnos, ο βρετανικός Herne the Hunter, o Hindu Pashupati, ο αρχαιοελληνικός Πάνας, κ.α.

Κάπως έτσι, δεν άργησε να αναπτυχθεί η πεποίθηση πως όλες οι παραπάνω θεότητες αποτελούν στην ουσία εκδοχές του ίδιου -αρχετυπικού- Κερασφόρου Θεού, η λατρεία του οποίου εξαπλώθηκε από την παλαιολιθική εποχή. Μάλιστα, έως τον 7ο αιώνα μ.Χ. η λατρεία του, με το πρόσωπο του θεού Πάνα, ήταν ακόμα διαδεδομένη στην Αγγλία, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Θεόδωρος αφιέρωσε ένα ολόκληρο κεφάλαιο του έργου του Book of Penitences προσπαθώντας να τη δαιμονοποιήσει.

Κάπως έτσι, τα χαρακτηριστικά του Πάνα, συμπεριλαμβανομένων των κεράτων, πέρασαν σταδιακά στο Σατανά του χριστιανισμού, κάτι που μπορείτε να διακρίνετε και μόνοι σας μέσα από τα έργα Witches Sabbath του Franscisco de Goya (1789) και Dogme et Rituel de la Haute Magie του Eliphas Levi (1855).

Ως προς την παλαιότητα της λατρείας, αρκεί να αναφέρουμε την περιώνυμη πλέον τοιχογραφία The Sorcerer (μετ. Ο Μάγος) της παλαιολιθικής εποχής που βρέθηκε σε σπηλιά της περιοχής Trois-Freres στη Γαλλία, όπου σύμφωνα με το Witch-Cult in Western Europe (1921) του M. Murray αποτελεί τη νεότερη αναπαράσταση ιερέα ντυμένου ως Κερασφόρου Θεού.

Ανθρώπινο Κέρατο στο Εδιμβούργο!

Ένα από τα λιγοστά ανθρώπινα κέρατα παλαιότερων εποχών που διασώζονται μέχρι σήμερα είναι αυτό της Elizabeth Love που εκτίθεται στο Medical School του Εδιμβούργου, μέρος της συλλογής Anatomical Museum Collection. Αφαιρέθηκε από το κεφάλι της 50χρονης τότε γυναίκας τον Μάιο του 1671 από τον χειρούργο Arthur Temple, ενώ ήταν ήδη 10 εκατοστών. Φύτρωνε πάνω από το δεξί της αυτί για 7 χρόνια, στη θέση του οποίου άρχισε να φυτρώνει νέο αμέσως μετά την απομάκρυνση του! Τι είναι τα Ανθρώπινα Κέρατα; [από Νικόλαο Κουμαρτζή]

Αν και η πρώτη ολοκληρωμένη ιστολογική περιγραφή περίπτωσης homo cornutusπραγματοποιήθηκε ήδη από το 1953 -από τον G. Harris στην Ιταλία- σαφείς απαντήσεις άργησαν να δοθούν.

Μία εξ αυτών συνάντησα στην εξειδικευμένη έρευνα που πραγματοποίησαν τρεις Τούρκοι στο Πανεπιστήμιο Adnan Menderes του Aϊδινίου, οι E. Copcu, N. Sivrioglu και N. Culhaci. Το αντίστοιχο paper δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2004 στο World Journal of Surgical Oncologyυπό τον τίτλο Cutaneous horns: are these lesions as innocent as they seem to be? .

Σύμφωνα μ' αυτό, όλες σχεδόν οι περιπτώσεις εμφάνισης ανθρώπινων κεράτων οφείλονται σε μία σπάνια ασθένεια ονόματι cornu cutaneum, δηλαδή δερματικό κέρατο. Τι είναι όμως αυτό;

Το cornu cutaneum είναι ένας κωνικός, πυκνός και με υπερβολική συγκέντρωση κερατίνης κόνδυλος που μοιάζει με κέρατο ζώου. Αποτελείται από συμπιεσμένη κερατίνη, η παραγωγή της οποίας προκαλείται εξαιτίας διάφορων δερματικών τραυμάτων. Κάπως έτσι, τα δερματικά κέρατα εμφανίζονται κυρίως σε περιοχές του ανθρώπινου σώματος που εκτίθενται στην ηλικιακή ακτινοβολία, δηλαδή συνήθως στο πάνω μέρος του ανθρώπινου κρανίου. Με λίγα λόγια, το ανθρώπινο κέρατο δεν είναι τίποτα περισσότερο από νεκρή κερατίνη.

Ως προς τις ομοιότητες μεταξύ ανθρωπίνων και ζωικών κεράτων, οι ερευνητές είναι ξεκάθαροι:«Τα γιγαντιαία ανθρώπινα κέρατα που έχουμε μέχρι σήμερα ερευνήσει αν και μοιάζουν εξωτερικά με αυτά των ζώων, ιστολογικά είναι διαφορετικά. Τα κέρατα των ζώων φυτρώνουν από τα κρανία τους, από τα κόκαλα, κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει παρατηρηθεί σε κανένα ανθρώπινο κέρατο.»

Μεταξύ άλλων, η παραπάνω έρευνα δίνει απαντήσεις και σε άλλα καίρια ερωτήματα: 1ον) τα ανθρώπινα κέρατα εμφανίζονται κατά μέσο όρο στα 55 για τους άνδρες και στα 65 για τις γυναίκες, 2ον) είναι πιο σύνηθες φαινόμενο στους άνδρες και 3ον) περίπου το 1/3 των ασθενών παγκοσμίως δύναται να έχουν προσβληθεί από κακοήθη καρκίνωμα.

Με λίγα λόγια, οι φορείς ανθρώπινων κεράτων -που σίγουρα υπάρχουν αρκετοί στην Ελλάδα- πρέπει να το αντιμετωπίσουν με περισσή σοβαρότητα και να προχωρήσουν στη διενέργεια βιοψίας.