O μυθος του Μεσσία

Συγγραφέας: Κουμαρτζής Νικόλαος

Αν και σήμερα είναι άγνωστες οι ομοιότητες μεταξύ του Χριστιανισμού και των παγανιστικών μυστηρίων, εντούτοις τα πρώτα χριστιανικά χρόνια αποτελούσαν συχνά αντικείμενο διαμάχης μεταξύ Χριστιανών και παγανιστών. Οι πρώτοι Χριστιανοί βίωσαν την αυστηρή κριτική και την πολεμική των σύγχρονών τους, οι οποίοι έβλεπαν κάποια από τα παμπάλαια στοιχεία της λατρείας τους να σφετερίζονται από μια νέα «αποκαλυπτική» θρησκεία..

Έτσι, από την μια πλευρά εξόργιζε τους παγανιστές το γεγονός ότι οι Χριστιανοί παρουσίαζαν ως κάτι το μοναδικό έναν τόσο παμπάλαιο μύθο. Από την άλλη, οι Χριστιανοί κατηγορούσαν τους παγανιστές ως «διαβολικούς», πιστεύοντας ότι συμπεριέλαβαν στα μυστήρια τους στοιχεία της διδασκαλίας του Ιησού πριν ακόμα αυτά γίνουν. Σύμφωνα με την Εκκλησία, στόχος των παγανιστών ήταν να παραπλανήσουν τους «ανόητους» και να πιστέψουν ότι ο Ιησούς είναι ένας ακόμα ψευτομεσσίας, από τους πολλούς που εμφανίζονταν εκείνη την εποχή..

«Ίσως, το μόνο διαφορετικό στην Χριστιανική πίστη να είναι η πεποίθηση των πιστών, ότι αυτός ο παμπάλαιος συμβολικός μύθος δεν είναι συμβολικός αλλά απτή πραγματικότητα» υποστηρίζουν ιστορικοί μελετητές. Αντιθέτως, στα παγανιστικά μυστήρια είχαν την επίγνωση των συμβολισμών που έκρυβαν απλές τελετουργικές πράξεις, όπως η βάπτιση και η κοινωνία, και τα αντιμετώπιζαν ως τέτοια.

Τέλος, οι Πατέρες της Εκκλησίας έχουν πέσει σε μια προφανέστατη αντίφαση. Αναγνωρίζουν ως πραγματικότητα τα γεγονότα της ζωής του Ιησού, ενώ στα ίδια ακριβώς περιστατικά στις παραδόσεις των παγανιστικών μυστηρίων βλέπουν «ολοφάνερη» τη μυθοπλασία..

«Είναι αυτά τα ξεχωριστά συμβάντα μοναδικά στους χριστιανούς- κι αν είναι έτσι, πως είναι μοναδικά; Μήπως είναι οι δικοί μας μύθοι που εκείνοι τους πίστεψαν; Ποιες αποδείξεις δίνουν οι χριστιανοί για το ξεχωριστό της πίστης τους; Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τίποτα το ασυνήθιστο σε αυτά που πιστεύουν οι χριστιανοί, εκτός του ότι πιστεύουν πως αυτοί έχουν την αποκλειστικότητα της γνώσης της αλήθειας για τον Θεό»

Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Κελσός..

Η θρησκεία του Χριστιανισμού άλλαξε τον τρόπο σκέψης και την ζωή του ανθρώπινου γένους. Προσέφερε μια νέα σχέση Ανθρώπου-Θεού στον εβραϊκό λαό, που έως τότε τον χαρακτήριζε μόνο φόβος προς τα θεία.. Η διδασκαλία του Ιησού προσπάθησε να εμφυσήσει την ιδέα της Αγάπης στην ζωή κάθε ανθρώπου, δίχως πολιτισμική ή κοινωνική εξαίρεση. Άλλαξε την ψυχολογία του.. Κατάφερε να διαδώσει σε όλη την υφήλιο μια ιδέα που υπήρχε αιώνες πριν. Γεννήθηκε και κρατήθηκε μέσα στους κλειστούς φιλοσοφικούς κύκλους.. Ο Χριστιανισμός όμως την πρόσφερε σε όλους, ανεξαιρέτως..

Το κείμενο αυτό αποτελεί μια ιστορική μελέτη, μια αναζήτηση στο χρόνο. Δεν έχει σκοπό να θίξει τον πυρήνα της διδασκαλίας του Ιησού. Άλλωστε η «Αγάπη» δεν στηρίζεται σε κανένα ιστορικό συμβάν, σε καμιά ιστορική τεκμηρίωση.. Δεν απειλείται από καμιά ιστορική έρευνα.. Σκοπός της αναζήτησης αυτής είναι να ερευνήσουμε μαζί ορισμένες επιμελώς κρυμμένες «αλήθειες», που είχαν χρόνια τώρα παραμείνει στο σκοτάδι. Οι «αλήθειες» αυτές μιλάνε για έναν αιώνιο μύθο, τον «Μύθο του Μεσσία». Επιβίωσε στη λήθη του χρόνου παίρνοντας κάθε περίοδο διαφορετικό προσωπείο.. Ο Μύθος αυτός γέννησε τον Μίθρα της Περσίας, τον Όσιρι των Αιγυπτίων και τον Διόνυσο των Αρχαίων Ελλήνων. Επόμενος κρίκος στην αλυσίδα, ο Ιησούς.. Η ερώτηση είναι προφανής.. Η απάντηση προς αναζήτηση.. «Είναι ο Ιησούς “διάδοχος” του Διονύσου;»

Αν και μια τέτοια ερώτηση είναι ικανή να ξυπνήσει μέσα μας δογματισμούς και προκαταλήψεις, προσπαθήστε να μην χαρακτηρίσετε εκ των προτέρων το κείμενο. Απευθύνεται στη λογική και μόνο. Δεν έχει σκοπό να θίξει ούτε την πίστη ούτε τους εκάστοτε θεούς. Η λογική υπαγορεύει «διάβασε πριν κρίνεις..». Εγώ απλά σας καλώ να αναζητήσετε το νόημα του Μύθου αυτού μαζί μου..

Η «βιογραφία» του Μεσσία.. (Ο ίδιος μύθος ντυμένος με διαφορετικές λέξεις)

Στις γραμμές που ακολουθούν θα μάθετε αρκετά για την σχέση του Χριστιανισμού με παλαιότερες λατρείες. Από τις περιγραφές για την φύση και την ζωή του Θεανθρώπου, εύκολα κάποιος μελετητής- ξένος ως προς τον Χριστιανισμό- νομίζει ότι διαβάζει για τον Διόνυσο, τον Μίθρα ή τον Όσιρι.. Οι όποιες διαφορές δεν συναντιόνται στις περιγραφές, αλλά στα ονόματα και στο ύφος της γλώσσας.. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να μαζεύουμε τα κομμάτια του Μύθου, όπως θα δείτε πρέπει να τα αναζητήσουμε σε αρκετές «ξένες» παραδόσεις..

Ο Ιησούς μας πληροφορούν οι Χριστιανικές πηγές είναι «ο μονογενής Υιός του Θεού» και «Θεός εκ Θεού Αληθινού», κάτι που συναντάμε αιώνες πριν στην Διονυσιακή παράδοση.. Στις “Βάκχες” του Ευριπίδη ο Διόνυσος αποκαλούνταν «Υιός του Δία, εν πλήρει φύση Θεός» και «Θεός Κύριος γεννηθείς εκ Θεού».. Από ιστορικής άποψης περιττό να αναφέρουμε ότι ο μύθος του Διονύσου προηγείται αρκετούς αιώνες..

Μια ακόμα πιο πρωτοφανή συγγένεια είναι η φύση της μητέρας του Μεσσία.. Όπως είναι γνωστό από τα κείμενα της Βίβλου, ο Χριστός γεννήθηκε από γυναίκα παρθένα. Αρκετοί Θεοί όμως γεννήθηκαν από θνητή παρθένα, μας πληροφορούν παλαιότερες παραδόσεις αρκετών λαών.. Για τον Ιησού ήταν η Μαρία, για τον Άττι της Μικράς Ασίας η Κυβέλη, για τον Αδώνιδο της Συρίας η Μύρρα και για τον Διόνυσο η Σεμέλη..

Ακόμα και η πασίγνωστη περιγραφή της γέννησης του Ιησού, σε σπηλιά με την παρουσία τριών βοσκών, συναντάται ήδη σε πολλούς παγανιστικούς θεούς. Αν και σήμερα έχει επικρατήσει η άποψη ότι ο Ιησούς γεννήθηκε σε στάβλο, στα ευαγγέλια αναφέρεται ως κατάλυμα.. Ο ερευνητής και συγγραφέας I.Wilson μας λέει ότι ως κατάλυμα στην ακρίβεια εννοείται σπηλιά ή παράπηγμα.. Ο Πέρσης Θεός Μίθρας γεννήθηκε σε σπηλιά, το ίδιο και ο Διόνυσος που μάλιστα κατά τους ορφικούς ύμνους αμέσως ανέβηκε στον θρόνο του ως «Βασιλεύς του Κόσμου». Οι τρεις βοσκοί που επισκέπτονται το θείο βρέφος εμφανίζονται και στη γέννηση του θεού Μίθρα, παλαιότερου κρίκου της αλυσίδας του «Μύθου του Μεσσία»..

Οι Χριστιανικές πηγές μιλάνε για τρεις μάγους που έφεραν στο βρέφος σμύρνα, χρυσό και λιβάνι. Ο Εμπεδοκλής μας πληροφορεί ότι κατά τη λατρεία του Θεού χρησιμοποιούσαν «αμιγή σμύρνα και λίβανο, σκορπίζοντας επίσης στο έδαφος σπονδές από χρυσό μέλι».. Οι πυθαγόρειοι ως γνωστό δεν δέχονταν τις θυσίες ζώων και το παραπάνω ήταν το εναλλακτικό τελετουργικό που πρότεινε ο Εμπεδοκλής. (*1)

Η Βηθλεέμ, τόπος γέννησης του Χριστού, σημαίνει «Οίκος του Άρτου». Ο άγιος Ιερώνυμος, αναγνωρισμένος από την χριστιανική εκκλησία, παρατηρεί ότι την Βηθλεέμ σκίαζε από τον ήλιο μια σπηλιά καθαγιασμένη από τα μυστήρια του Θεού Αδώνιδος, ο οποίος- σύμπτωση(;!)- ήταν και ο Θεός του Άρτου. Η συγκεκριμένη όμως ομοιότητα μπορεί να εξηγηθεί με απλή λογική. Όντας η περιοχή κατοικήσιμη πριν την έλευση του Χριστιανισμού, πολύ πιθανόν να είχε επικρατήσει σε αυτήν η λατρεία του Αδώνιδος.. Έτσι, το όνομα Βηθλεέμ δόθηκε στην πόλη αυτή συμβολικά, «Οίκος του Άρτου»- «Οίκος του Θεού του Άρτου», και το όνομα δεν άλλαξε όταν η λατρεία αυτή πέρασε σε δεύτερη μοίρα..

Κάποια από τα θαύματα που έκανε ο Ιησούς συναντιόνται σε αρκετές παλαιότερες περιγραφές, δίχως εδώ να είναι εύκολη κάποια λογική εξήγηση.. Ένα από τα θαύματα του Πυθαγόρα ήταν «το καταλάγιασμα των κυμάτων των ποταμών και των θαλασσών ώστε να περνούν οι μαθητές του εύκολα πάνω απ’ αυτά».. Ένα θαύμα που καταγράφεται από τον Πορφύριο και που κατά το Μάρκον Ευαγγέλιο έκανε ο Ιησούς για τους μαθητές του στη θάλασσα της Γαλιλαίας. Επίσης, ο Εμπεδοκλής ανέστησε μια γυναίκα σε 30 μέρες αφ’ ότου είχε πεθάνει (The death of Empedocles, Chitwood), όπως ακριβώς είχε κάνει και ο Χριστός με τον Λάζαρο 500 χρόνια μετά τον Έλληνα φιλόσοφο..

Κατά τη τελετή της μύησης στα Μυστήρια του Μίθρα ο θεός συνοδευόταν από 12 μαθητές, ντυμένοι όπως τα 12 ζώδια(Godwin). Όμως, 12 γνωρίζουμε ότι ήταν και οι μαθητές του Ιησού.. Επίσης μια «διαβολική» μίμηση που βάζει σε υποψίες ακόμα και τους ίδιους τους Χριστιανούς..

Άλλα ακόμα και στην εξωτερική εμφάνιση ο Ιησούς παρέπεμπε στον Διόνυσο. «Ένας ξένος με μακριά μαλλιά που έφερνε μια ξένη θρησκεία» ήταν στα Ιεροσόλυμα ο Ιησούς και κατηγορήθηκε με πλαστές κατηγορίες ώστε να θανατωθεί. Στις Βάκχες του Ευριπίδη, 5 αιώνες πριν, βρίσκουμε την ίδια ακριβώς περιγραφή για τον Έλληνα Θεό.. Είναι το μοτίβο του «αποδιοπομπαίου τράγου», του μάρτυρα που τιμωρείται για τα αμαρτήματα των ανθρώπων, και εμφανίζεται τόσο στον Ιησού όσο και στον Διόνυσο..

Στην τελετή της θείας κοινωνίας καλούμαστε να φάμε το σώμα και να πιούμε το αίμα του Κυρίου. Μια επιθυμία του ίδιου του Ιησού που ζήτησε από τους πιστούς του το συμβολικό αυτό τελετουργικό.. «Όποιος δεν φάει το σώμα μου και δεν πιει το αίμα μου, ώστε να γίνει ένα μαζί μου κι εγώ ένα με αυτόν, δεν θα γνωρίσει τη σωτηρία».. Αν και το παραπάνω θυμίζει χωρίο της Βίβλου, εντούτοις αυτός που μιλάει είναι ο Μίθρας. Αποτελεί κομμάτι επιγραφής του ιερού του Πέρση Θεού, μας πληροφορεί σε βιβλίο του ο J.Godwin.. (*2)

Ακόμα και ο σταυρός ως σύμβολο δεν ήταν κάτι πρωτοεμφανιζόμενο στην ιστορία του Χριστιανισμού. Αρχικά πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν έχουμε αναπαραστάσεις του εσταυρωμένου Ιησού πριν από το 5ο αιώνα μ.Χ.. Αντιθέτως έχει βρεθεί ένα φυλακτό του 2ου ή 3ου αιώνα που δείχνει έναν εσταυρωμένο άντρα στον οποίο εύκολα κανείς αναγνωρίζει τον Ιησού. [φωτό 1] Και όμως, από κάτω αναγράφεται «Ορφέας Βακχικός».. δηλαδή «ο Ορφέας γίνεται Βακχείος».. Γνωρίζουμε ότι ο Ορφέας ήταν προφήτης του Διονύσου, μάλιστα για πολλούς ήταν και ο ίδιος θεός.. Το φυλακτό αυτό αναπαριστάνει «τον Διόνυσο θνήσκοντα επί του σταυρού και συμβολίζει τον μυστικιστικό θάνατο της κατώτερης φύσης του μυημένου και την αναγέννηση του ως θεός».. (*3)

[Φωτό 1, λεζάντα “Γύψινο εκμαγείο του 3ου μ.Χ. αιώνα, πιθανόν φυλακτό. Φωτογραφήθηκε και κρατιόταν στο μουσείο του Βερολίνου μέχρι και τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο οπότε και χάθηκε.”]

Βρήκαμε ένα- ένα τα στοιχεία του μύθου και βάζοντας τα στην σειρά αναδημιουργήσαμε τον «Μύθο του Μεσσία». Ανακαλύψαμε ότι αυτός συναντάται σε πληθώρα λατρευτικών παραδόσεων και σύγχρονος αντιπρόσωπος του είναι ο Ναζωραίος Ιησούς. Αλλά ας παρατηρήσουμε καλύτερα την σχέση μεταξύ των εκπροσώπων του αιώνιου αυτού μύθου.. Διαμάχη και κόντρες ως προς την ομοιότητες τους. Πόλεμος για την αποκλειστικότητα, την αυθεντικότητα και την μορφή κάθε θρησκείας.

Οι εκπρόσωποι κάθε «παράταξης» ξέχασαν τον λόγο για τον οποίο κατέβηκε στην Γη ο Μεσσίας τους. Αγνόησαν το νόημα της εκάστοτε πίστης, έκλεισαν τα μάτια μπροστά στον πυρήνα της διδασκαλίας του κάθε Μεσσία.. Πως αλλιώς δεν θα έβλεπαν ότι η Αγάπη είναι αυτή που τελικά εκπροσωπείται και ότι οι διαμάχες τους μπροστά σε αυτήν φαντάζουν ανούσιες, είναι ανούσιες; Επόμενος στόχος στην αναζήτηση μας λοιπόν, είναι το νόημα του παμπάλαιου μύθους που μόλις αναδημιουργήσαμε.. Η αναζήτηση της διδασκαλίας του Μεσσία..

Η διαχρονική διδασκαλία.. Όταν το «Κακό» γεννάει την Αγάπη;

Οι ομοιότητες ξεγυμνώνονται πλέον στα μάτια μας, αλλά τι κρύβεται πίσω από αυτές; Είναι όντως η ιστορία του Ιησού μια ακόμα εκδοχή του «Μύθου του Μεσσία»; Είναι ο Ιησούς κάτι το μοναδικό, ή απλά ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα του μύθου αυτού ανά τον χρόνο; Τα παραπάνω ερωτήματα γέννησαν τον πόλεμο μεταξύ δύο εκπροσώπων της ίδιας διδασκαλίας, ένας πόλεμος που κρατάει δύο χιλιάδες χρόνια..

“Πολλές από τις ιδέες των χριστιανών διατυπώθηκαν καλύτερα- και νωρίτερα- από τους Έλληνες. Πίσω από αυτές τις απόψεις υπάρχει μια αρχαία διδασκαλία η οποία προϋπήρχε όλων.” Αναφέρει ο Κέλσος..

Η Εκκλησία αντιδρά με τρόπο κατηγορηματικό και δεν δέχεται την σχέση του Χριστιανισμού με παλαιότερες λατρείες. Μάλιστα προχωράει παραπέρα και μας παρουσιάζει την πραγματική προπαγάνδα που στήθηκε εναντίον του Χριστιανισμού. Έτσι, ο Εωσφόρος, αιώνες πριν υπάρξει ο Ιησούς αλλά και ο ίδιος ως έννοια για τους ανθρώπους, κατέβηκε στη Γη με σκοπό τη συκοφαντία. Έκλεψε στοιχεία από την ιστορία του Χριστού και τα συμπεριέλαβε μέσα σε παγανιστικούς μύθους, ώστε όταν έρθει ο Ιησούς στη Γη να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι είναι ένας ακόμα ψευτομεσσίας, από τους πολλούς εκείνης της εποχής..

Αλλά και από την άλλη πλευρά, οι παγανιστές σοφοί είναι εξίσου κατηγορηματικοί. Δεν δέχονται να δουν ότι ο πυρήνας της νέας θρησκείας είναι ίδιος με τον δικό τους, δεν δέχονται ότι η διδασκαλία τους απλά συνεχίζει με άλλους εκπροσώπους. Κατηγορούν τους Χριστιανούς για αντιγραφή και σφετερισμό στοιχείων της δικής τους λατρείας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι προκάλεσε την αντίδραση τους η προσπάθεια των χριστιανών να παρουσιάσουν τα στοιχεία αυτά ως κάτι νέο και αποκλειστικά δικό τους.

Αυτές λοιπόν είναι οι δύο αντικρουόμενες απόψεις, από την μία η αντιγραφή και από την άλλη η διαβολική μίμηση. Τα συμπεράσματα δικά σας. Το παρόν κείμενο όμως αποτελεί ιστορική μελέτη και ως τέτοια δεν μπορεί να δεχτεί την εξήγηση της Εκκλησίας, γιατί απλά αυτή δεν αναφέρεται στην ιστορία..

Και αν η ιστορία του Ιησού «κλάπηκε» από τον ίδιο τον Εωσφόρο και παρουσιάστηκε μέσα από τα παγανιστικά Μυστήρια ώστε να προπαγανδίσει την έλευση του «μοναδικού θεανθρώπου», με τη διδασκαλία τι γίνεται; Σχεδόν όλα τα διδάγματα του Ιησού συναντιόνται αιώνες πριν στη φιλοσοφία Ελλήνων σοφών και στους μύθους των παγανιστικών θρησκειών.. Είναι όμως και αυτό έργο του Εωσφόρου; Πως είναι δυνατόν ο Εωσφόρος να έκανε ανθρώπους να συμπεριφέρονται με γνώμονα την Αγάπη και την αδελφικότητα; Μπορεί ο εκπεσσών άγγελος να κάνει κάτι τέτοιο, έστω και αν ο σκοπός του είναι να προπαγανδίσει την έλευση του Ιησού; Είναι δυνατόν από το «Κακό» να προκύψει το «Καλό»; Αιρετικό, ακόμα και για την ίδια την εκκλησία..

Ο Ιουστίνος ο Μάρτυρας λοιπόν, χριστιανός και από τους μεγαλύτερους διώκτες του παγανισμού, χαρακτηρίζει τον Ηράκλειτο, τον Σωκράτη και άλλους Έλληνες ως «χριστιανούς πριν τον Χριστό». Αλλά δεν αναγνωρίζει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά τους. Από την άλλη, οι παγανιστές κατηγορούσαν τους Χριστιανούς ότι πήραν στοιχεία από τον Πλάτωνα και τα παρουσίασαν ως μοναδικά. Ο Άγιος Αμβρόσιος, σε μια αποτυχημένη προσπάθεια αντίκρουσης τους, έγραψε μια μελέτη στην οποία υποστήριζε ότι ο Πλάτωνας είχε αντιγράψει τον Μωυσή(;!). Ενώ και ο Αυγουστίνος, βασισμένος σε μια πλαστή χρονολογία του επισκόπου Ευσέβιου, υποστήριζε ότι ο Πλάτων μυήθηκε στην χριστιανική φιλοσοφία από τον προφήτη Ιερεμία.. Δύο προσπάθειες αποτυχημένες, μιας και με την πάροδο του χρόνου αποδείχτηκε ότι στηρίζονταν σε πλαστές βάσεις..

Η συμμετοχή στα εκκλησιαστικά δρώμενα για τον πιστό αποτελεί μία πορεία προς την ηθική βελτίωση.. Με την συμμετοχή στις χριστιανικές τελετές, οι πιστοί γίνονται καλύτεροι, καταπολεμούν τα πάθη τους και έρχονται κοντά στο Θείο, κοντά στο Καλό. Ούτε και το παραπάνω όμως αποτελεί κάτι καινούργιο. Ένας μυημένος αναφέρει «Ξέφυγα από το κακό, βρήκα το καλό», ενώ σύμφωνα με τον Σώπατρο «Εξαιτίας της μύησης μου, θα είμαι απολύτως προετοιμασμένος για κάθε ηθική απαίτηση».. Τα ίδια τα Μυστήρια του αρχαίου κόσμου αποτελούν μύηση και πορεία προς την ηθική τελειότητα. Μια πορεία που συναντάται και στον Χριστιανισμό..

Αγνότητα εκτός από την πράξη και στην σκέψη, μας δίδαξε ο Ιησούς, επίσης σε αποκλειστικότητα κατά τους Χριστιανούς. Διαβάζουμε όμως σε μια επιγραφή στο ιερό του Ασκληπιού «Αγνότης είναι το να κάνεις μόνο άγιες σκέψεις». Ενώ και ο παγανιστής Κέλσος μας λέει «Αυτό που πρέπει να απασχολεί το νου μας, μέρα και νύχτα, είναι το Καλό, δημοσίως και κατ’ ιδίαν, σε κάθε λέξη και σε κάθε πράξη, αλλά και στη σιωπή του διαλογισμού».. Δεν έχει αξία μόνο το τι δείχνουμε, αλλά και το τι αισθανόμαστε. Μια αλήθεια που διέδωσε ο Χριστιανισμός, αλλά που γεννήθηκε αιώνες πριν..

Ο πυρήνας της διδασκαλίας του Ιησού είναι η Αγάπη. Αγάπη προς τους συνανθρώπους μας, αγάπη προς τον κόσμο γύρω μας, αγάπη προς τον Θεό.. Το τελευταίο όμως έρχεται σε αντίθεση με τον προηγούμενο Θεό των Εβραίων, και σχεδόν κάθε θεό, τον οποίο και οι πιστοί έπρεπε να φοβούνται. Ζητάει από τους πιστούς να έρθουν σε προσωπική σχέση με το θείο, να το αγαπήσουν και όχι να το φοβούνται. Αλλά αυτό ήταν και η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των Μυστηρίων και των θρησκειών εκείνης της εποχής. Μας λέει ένας σύγχρονος λόγιος και μελετητής των αρχαίων θρησκειών, ο Godwin, «Αν είχε κανείς να επιλέξει το εξέχον χαρακτηριστικό που διακρίνει όλες τις λατρείες των Μυστηρίων από τις άλλες θρησκείες της εποχής τους, αυτό που θα ήταν το ότι επιδιώκουν μια προσωπική σχέση με τον θεό τους. Συνεπώς, η συμπεριφορά των πιστών απέναντι στους θεούς τους ήταν μάλλον αυτή της αγάπης παρά του φόβου ή της απαθούς χειραγώγησης..[..]».

Ακόμα και η γνωστή και αλτρουιστική ρήση του Ιησού «Αν κάποιος σε ραπίσει στη παρειά, εσύ να του γυρίσεις και την άλλη» (σήμερα γνωστό ως «Αν κάποιος σε χαστουκίσει γύρισε του και το άλλο μάγουλο») είναι μια διδασκαλία που υπήρχε και πέρασε από δάσκαλο σε μαθητή ανά τους αιώνες.. Όλοι γνωρίζουμε από ποιον έγινε γνωστό, από τον Ιησού όπως μας παρουσιάζεται μέσα από τις Γραφές. Αλλά γεννήθηκε από αυτόν; Μας λέει ο Επίκτητος «Αυτός είναι ο τρόπος του φιλοσόφου. Να μαστιγώνεται σαν όνος και ν’ αγαπάει αυτόν που τον χτύπησε, να είναι πατέρας κι αδερφός όλης της ανθρωπότητας..», (*4) . Μια φράση που ειπώθηκε και καταγράφηκε αιώνες πριν γραφτούν τα πρώτα κείμενα της Καινής Διαθήκης..

Οι θυσίες ζώων, για τις οποίες κατηγορούνται τα παγανιστικά μυστήρια, δεν ήταν δεκτές από τους μεγάλους φιλοσόφους. Πρώτοι αυτοί, μέσα στον πυρήνα της Αγάπης της διδασκαλίας τους συμπεριέλαβαν και την αγάπη προς τα ζώα.. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο Πυθαγόρας ήταν χορτοφάγος, ενώ ο Εμπεδοκλής ονειρευόταν μια εποχή «όπου οι βωμοί δεν θα υγραίνονταν από την ανίερη σφαγή των ταύρων».. Έχουν δίκιο όσοι αναφέρουν ότι θυσίες ζώων γινόντουσαν σε πολλά Μυστήρια των Αρχαίων, αλλά όχι σε όλα. Τα Μυστήρια που σοφοί, όπως ο Πυθαγόρας και ο Εμπεδοκλής, έπαιρναν μέρος ήταν αναίμακτα. Άλλωστε το φαινόμενο της θυσίας ζώων ήταν υπαρκτό και σε κάποιες χριστιανικές κοινότητες των πρώτων χριστιανικών χρόνων, κάτι όμως που σωστά εξέλειψε με την ενοποίηση των χριστιανών υπό την καθοδήγηση ενός Ιερατείου..

Η αδελφική αγάπη, με την οποία δίδαξε ο Ιησούς ότι θα πρέπει να είναι εμποτισμένη η ζωή κάθε Χριστιανού, είναι στοιχείο και των Ελευσίνιων Μυστηρίων.. Οι μυημένοι σε αυτά αποκαλούνταν μεταξύ τους αδελφοί, το ίδιο και οι οπαδοί του Μίθρα. Ενώ οι μυημένοι στα Μυστήρια του Δολιχηνού Διός ήταν «πολυαγαπημένοι αδελφοί» (frates carissimos) αναφέρει ο S. Angus.. (*5)

Ένα ακόμα καινοτόμο στοιχείο της διδασκαλίας του Χριστού είναι η ταπεινοφροσύνη. Καινοτόμο για τον Εβραϊκό λαό, αλλά όχι και για τον υπόλοιπο κόσμο. Ο H. Lietzmann, σύγχρονος λόγιος, αναφέρει ότι κατά τον 1ο αιώνα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας έβλεπες συχνά κυνικούς με χλαμύδες από αδρό ύφασμα, σάκους επαιτείας και αγκαθερά ραβδιά να γυρίζουν από πόλη σε πόλη και να επικρίνουν τα κακώς κείμενα.. Και συμπληρώνει ότι «όταν βγήκαν οι απόστολοι να διδάξουν το Ευαγγέλιο ταξίδευαν με τον ίδιο ταπεινό τρόπο». (*6) σελ.107

Οι έννοιες Παράδεισος και Κόλαση εμφανίζονται παραδόξως ξαφνικά στην Καινή Διαθήκη, ενώ δεν υπάρχει καμιά απολύτως αναφορά στην Παλαιά. Είναι κάτι το καινούργιο; Ή μήπως όσοι έγραψαν τα Ευαγγέλια είχαν διδαχτεί το αρχαίο ελληνικό πνεύμα; Είναι χαρακτηριστική μια ωδή του Πινδάρου «Ευλογημένος αυτό που το είδε αυτό ανάμεσα στους γήινους ανθρώπους. Αλλά ο μη μυημένος στις ιερές τελετουργίες και αυτός που δεν συμμετέχει σε αυτές, δεν θα έχει την ίδια μοίρα όταν πεθάνει και πέσει στα ζοφερά σκότη» πληροφορία που παίρνουμε από τον Burkert σε ένα από τα δημοσιευμένα του κείμενα στην Harvard University Press.. Κανείς δεν μπαίνει στο παράδεισο αν δεν έχει βαφτιστεί χριστιανός, μας λέει η εκκλησία. Δεν είναι ευλογημένος όποιος δεν είναι μυημένος, αντίστοιχα για τα Μυστήρια. Επίσης, μια ξεχασμένη πεποίθηση της εκκλησίας που πλέον συναντάται μόνο σε μικρά χωριά, λέει ότι αν δεν πας για τρεις συνεχόμενες φορές στην εκκλησία δεν έχεις θέση στο παράδεισο. Αυτός που δεν συμμετέχει στις ιερές τελετές θα πέσει στα ζοφερά σκότη, αναφέρουν τα Μυστήρια.. Σαφώς και οι παραπάνω πεποιθήσεις δεν ασπάζονται από τους πραγματικούς πιστούς ή μυημένους αντίστοιχα, αλλά ήταν ένα δόγμα για όσους απλά ακολουθούσαν την εκάστοτε πίστη ως συνήθεια.. Κάτι που συμβαίνει με την πλειονότητα των πιστών σε αρκετές θρησκείες σήμερα..

Τα Μυστήρια των Ελλήνων, των Αιγυπτίων και των Περσών ήταν μια μύηση στη διδασκαλία του Ενός Θεού. Μέσα στον κυκεώνα των υπερβολικά πολλών αρχαίων Θεών, στα Μυστήρια οι μυημένοι καλούνταν να πιστέψουν στον Ένα, τον Απόλυτο Θεό. Κάτι που ήταν εξίσου επαναστατικό για τον Αρχαίο κόσμο, όσο ήταν και το αντίστοιχο κάλεσμα του Ιησού στον Εβραϊκό..

Όλη η πίστη των παγανιστικών Μυστηρίων αποτελούσε μια μύηση, σύμφωνα με τα γραπτά που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Η Ευχαριστία και η Βάπτιση αποκαλούνται Μυστήρια, ενώ ακόμα κάποιοι Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί όταν μιλάνε για το πάθος του Ιησού αναφέρουν την λέξη Μυσταγωγία.. Οι πρώτοι Χριστιανοί, όπως ο Ωριγένης, όταν έκαναν κάποιες νύξεις σε διδασκαλίες που δεν γινόταν κατανοητές από τους απλούς πιστούς έλεγαν «οι μυημένοι ξέρουν τι εννοώ». Ο D’ Alviella, ένας σύγχρονος λόγιος, αναφέρει ότι αυτή δεν είναι παρά η γλώσσα των Ελευσίνιων Μυστηρίων..

Το ξεχασμένο Νόημα του Μεσσία..

Η σύντομη αναζήτηση μας στην ιστορία ολοκληρώθηκε. Αν και βρήκαμε απαντήσεις για τα περισσότερα αρχικά ερωτήματα, εντούτοις βγήκαν στην επιφάνεια κάποια άλλα πολύ πιο ουσιαστικά. Οι ομοιότητες, μεταξύ της λατρείας των αρχαίων θεοτήτων και της πίστης των Χριστιανών, ξεγυμνώθηκαν μπροστά μας. Αναδημιουργήσαμε τον αιώνιο Μύθο του Μεσσία, ανακαλύψαμε την διαχρονική διδασκαλία του μέσα από τους εκπροσώπους του.. Και τώρα που τα βρήκαμε όλα αυτά, τι; Κρύβουν κάποια αλήθεια; Και αν ναι, ποια είναι αυτή;

Ο άγνωστος «Μύθος του Μεσσία» ξεκινάει από την λατρεία του Όσιρι, θεού των Αιγυπτίων. Με κάποιον παράξενο τρόπο γεννάει τον θεό των Περσών Μίθρα. Από τον Όσιρι βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην Ελληνική πολυθεϊστική θρησκεία και τον έως τότε άγνωστο θεό Διόνυσο.. Και από εκεί; Ο επόμενος μεσσίας που εμφανίζεται και συμπλέει με τον Μύθο, είναι ο Ιησούς.. Οι ιστορικές αναφορές και οι κραυγαλέες ομοιότητες του με παλαιότερους κρίκους, οδηγούν σε ένα συμπέρασμα. Αποτελεί όντως μέρος του Μύθου, τον τελευταίο κρίκο της μυστικής και άγνωστης αυτής αλυσίδας. Είναι ο κρίκος που ακολουθεί τον Διόνυσο..

Έτσι, ο συμβολικός «Μύθος του Μεσσία» κατάφερε και επιβίωσε στο πέρασμα των αιώνων και συντροφεύει το ανθρώπινο είδος από τα πρώτα βήματα του στην ιστορία. Μοιάζει να προσπαθεί να διδάξει κάτι στους ανθρώπους, οι συμβολισμοί του κρύβουν κάποιο ουσιαστικό νόημα.. Οι αντιδικίες και η πολεμική όμως στην οποία αναλώνονται οι εκάστοτε θρησκείες έχουν απομακρύνει τον άνθρωπο από αυτό.. Ξοδεύει χρόνο για να αποδείξει ότι η δική του θρησκεία κατέχει την απόλυτη αλήθεια έναντι κάποιας άλλης, ενώ και μία τρίτη τον αντέγραψε.. Ή, από την άλλη πλευρά, ότι η ίδια δεν επηρεάστηκε από κανέναν, ότι μόνο αυτή και σε αποκλειστικότητα κατέχει το νόημα, την απόλυτη αλήθεια..

Και σε όλα αυτά, κάπου σε μια γωνία, παρατημένο στέκει το ίδιο το Νόημα.. Ο ουσιαστικός πυρήνας της εκάστοτε θρησκείας, η Αγάπη. Η ηθική και απόλυτη αγάπη προς κάθε άνθρωπο, κάθε ζώο, κάθε ων.. Μια αγάπη που πολλοί άνθρωποι περιγράφουν, ακόμα περισσότεροι την υπερασπίζονται με σθένος, αλλά λίγοι έχουν κάνει έστω και μια μικρή προσπάθεια να την πλησιάσουν.. Πολλοί μιλάνε για το κρυμμένο νόημα, για την Αγάπη. Λίγοι όμως την έχουν αγγίξει..