Τα τρία είδη της Φίλιας

Λοιπόν τα είδη της Φιλίας είναι τρία, όσα και τα αίτια της γιατί στο καθένα υπάρχει ανταπόκριση, που δεν παραμένει άγνωστη, και εκείνοι που αισθάνοντάι τη Φιλία θέλουν ο καθένας το καλό του άλλου με τον τρόπο που αισθάνονται τη Φιλία. Δηλαδή όσοι αισθάνονται τη Φιλία για τη χρησιμότητα, αγαπούν όχι τα πρόσωπα καθαυτά, αλλά τον τρόπο που τους εξασφαλίζει αμοιβαία κάτι καλό. Επίσης και όσοι αισθάνονται τη Φιλία για την ευχαρίστηση γιατί για παράδειγμα, αγαπούν τους αστείους όχι γι’ αυτό που είναι, αλλά γιατί είναι ευχάριστοι σ' αυτούς τους ίδιους.

Λοιπόν και όσοι αισθάνονται Φιλία για τη χρησιμότητα, αγαπούν για χάρη εκείνου του πράγματος πού είναι καλό γι' αυτούς τους ίδιους, και όσοι αισθάνονται Φιλία για την ευχαρίστηση, αγαπούν επίσης για χάρη εκείνου του πράγματος που είναι ευχάριστο στους ίδιους, και όχι γι' αυτό που είναι όπως είναι καθαυτό το πρόσωπο που αγαπούν, αλλά γι' αυτό που κάνει το πρόσωπο. χρήσιμο ή ευχάριστο. Συμπτωματικές λοιπόν είναι οι φιλίες αυτές γιατι σ' αυτές το αίσθημα της φιλίας έχει την αιτία του όχι σ' αυτό που είναι όπως είναι καθαυτό το πρόσωπο του φίλου, αλλά σ' αυτό που εξασφαλίζει ή κάποια ωφέλεια ή κάποια ευχαρίστηση.

Εύκολα διαλύονται μάλιστα τέτοιες φιλίες, εφόσον οι φίλοι δεν παραμένουν απαράλλαχτοι δηλαδή αν πάψουν πια να είναι ευχάριστοι ή χρήσιμοι, παύουν και να τους αγαπούν. Και το χρήσιμο δεν είναι μόνιμο, αλλά γίνεται διαφορετικό κάθε φορά. Όταν λοιιπόν διαλυθεί αυτό που τους κάνει φίλους, διαλύεται και η Φιλία, γιατί η Φιλία είχε συνδεθεί με εκείνα.

Η τέλεια Φιλία

Τέλεια όμως είναι η Φιλία όσων είναι καλοί και όμοιοι στην αρετή γιατί αυτοί θέλουν το καλό ο ένας του άλλου με τρόπο όμοιο με εκείνον που είναι καλοί, και είναι, καλοί καθαυτό. Και εκείνοι που θέλουν το καλό των φίλων για χάρη εκείνων των ίδιων, είναι φίλοι στον πιο μεγάλο βαθμό γιατί αισθάνονται έτσι γι' αυτούς τους ίδιους, και όχι συμπτωματικά. Παραμένει λοιπόν σταθερή η Φιλία αυτών των ανθρώπων, εφόσον είναι καλοί, και η αρετή είναι πράγμα μόνιμο. Και είναι σ καθένας χωριστά καλός και απέναντι στον φίλο γιατί βέβαια οι καλοί είναι και γενικά καλοί και ωφέλιμοι ο ένας στον άλλον.

Aλλα επίσης και ευχάριστοι γιατι οι καλοί είναι και ευχάριστοι και γενικά και ο ένας για τον αλλo. Με άλλα λόγια, στον κάθε άνθρωπο οι δικές του πράξεις και όσες είναι τέτοιες όπως oι δικές του, είναι μόνο ευχάριστες, ενώ oι πράξεις των άλλων ανθρώπων είναι ή ίδιες ή όμοιες.

Τέτοια φιλία είναι εύλογο να είναι μόνιμη, γιατί συνδυάζει μέσα της όλα όσα πρέπει να έχουν οι φίλοι. Γιατί βέβαια κάθε Φιλία υπάρχει, ή για κάποιο καλό ή για κάποια ευχαρίστηση, ή γενικά ή για κείνον που αισθάνεται τη Φιλία, και ακόμα με αιτία κάποια ομοιότητα. Αλλά σ' αυτή τη Φιλία υπάρχουν γι' αυτούς όλα όσα αναφέρθηκαν γιατί σ' αυτήν είναι όμοια και τα υπόλοιπα, και το γενικά καλό είναι και γενικά ευχάριστο, και αυτά είναι σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό άξια της αγάπης, και η αγάπη λοιπόν και η Φιλία ανάμεσα σ' αυτούς είναι πάρα πολύ μεγάλη και πάρα πολύ καλή.

Σπάνιες όμως είναι φυσικό να είναι τέτοιες φιλίες γιατί λίγοι βρίσκονται τέτοιοι άνθρωποι. Και ακόμα χρειάζεται χρόνος και συναναστροφή. Και όπως λέει η παροιμία, δεν πρόκειται να μάθει ο ένας τόν άλλο, αν δε φάνε ψωμί κι αλάτι μαζί, ούτε και να αναγνωρίσουν ο ένας τον άλλο ούτε και να είναι φίλοι, προτού ο καθένας χωριστά φανεί στον άλλο άξιος της Φιλίας και πιστευτός.

Όμως εκείνοι που βιάζονται στη Φιλία, θέλουν βέβαια να είναι φίλoι, αλλά δεν είναι, παρά μόνο υποψήφιοι, και αυτό το ξέρουν γιατί βέβαια έχουν γρήγορη θέληση για Φιλία, όχι όμως Φιλία.

Εκείνοι που ανταποδίδουν όχι το ευχάριστο αλλά το χρήσιμο, είναι και μένουν λιγότερο φίλοι. Εκείνοι πάλι που είναι, φίλοι για τη χρησιμότητα, συνήθως παύουν να είναι φίλοι, όταν πάψει να υπάρχει και το συμφέρον. Γιατί ήταν φίλοι όχι ο ένας του άλλου αλλα του συμφέροντος. Λοιπόν, για την ευχαρίστηση και για τη χρησιμότητα μπορεί να είναι φίλοι και οι κακοί μεταξύ τους, επίσης καλοί με κακούς ή ούτε καλοί ούτε κακοί να είναι φίλοι με τον οποιονδήποτε, όμως γι' αυτό που είναι οι ίδιοι είναι φανερό ότι μόνο οι καλοί μπορεί να είναι φίλοι γιατί οι κακοί δε χαίρονται με τον ίδιο τον εαυτό τους, παρά μόνο αν έχουν κάποια ωφέλεια.

Αφού λοιπόν η Φιλία έχει χωριστεί σ' αυτά τα είδη, οι κακοί βέβαια θα είναι φίλοι για την ευχαρίστηση ή για τη χρησιμότητα, επειδή είνάι όμοιοι με αυτό τον τρόπο, ενώ οι καλοί θα είναι φίλοι γι' αυτό που είναι οι ίδιοι δηλαδή επειδή, είναι καλοί. Αυτοί λοιπόν θα είναι φίλοι γενικά ενώ εκείνοι θα είναι συμπτωματικά ως και το σημείο που έχουν μοιάσει με αυτούς.

Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομαχεια