Δευτέρα 3 Αυγούστου 2009


Η ΚΑΔΜΗΙΣ Ή ΘΗΒΑ

ΜΕΛΕΤΗ – ΕΡΕΥΝΑ

Α. Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ


1. Η καταγωγή των Καδμείων ή Θηβαίων και η ίδρυση της Θήβας

ΟΙ ΦΟΙΝΙΚΕΣ, ΟΙ ΔΑΝΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ

ΚΤΙΣΗ ΘΗΒΑΣ

1. Σύμφωνα με την ελληνική ιστορία ( Πάριο χρονικό, Ισοκράτη, Πλάτωνα, Θουκυδίδη, Στράβωνα κ.α.), ο Κάδμος ήρθε με Φοίνικες στη Βοιωτία το έτος 1255 πριν από το Διόγνητο (= το 1519 π.Χ.) και έκτισε τη Καδμεία ή Θήβα. Η πόλη αυτή ονομάστηκε Καδμεία από το όνομα του Κάδμου και Θήβα από το όνομα της πατρίδας του Κάδμου, τις Θήβες της Αιγύπτου.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι Φοίνικες ήταν ένας βάρβαρος λαός που αρχικά κατοικούσε στην Ερυθρά θάλασσα. Από εκεί πήγε στην Αίγυπτο όπου έκτισε τις Θήβες, προκειμένου να βρει εκεί καλύτερες πηγές διατροφής μια και μέχρι τότε δεν υπήρχε η γεωργία και οι άνθρωποι ζούσαν μεταναστευτικά για εξεύρεση πηγών διατροφής. Πριν από τα Τρωικά και συγκεκριμένα τον 15ο αι. π.Χ. έπεσαν στην Αίγυπτο αρρώστιες και οι ντόπιοι τις απέδωσαν στους μετανάστες. Οι μετανάστες (κύρια φύλα των οποίων ήσαν οι Φοίνικες, οι Δαναοί και οι Εβραίοι) για να γλιτώσουν την οργή των ντόπιων έφυγαν από εκεί και πήγαν σε άλλα μέρη. Από αυτούς οι Εβραίοι με αρχηγό το Μωυσή πήγαν δια ξηράς στην Ιουδαία και οι Δαναοί με πλοία και με αρχηγό τον Δαναό, εξ ου και Δαναοί, πήγαν στη Ρόδο και στο Άργος της Πελοποννήσου. Οι Δαναοί γρήγορα εξελληνίστηκαν, δηλαδή αναμείχθηκαν ειρηνικά με τους Έλληνες Αχαιούς κατοίκους του Άργους, εξ ου και η ονομασία (κατά τα Τρωικά): Δαναοί = Αργείοι = Έλληνες = Δαναοί. Οι Φοίνικες με αρχηγό τον Αγήνορα πήγαν στη Φοινίκη της Ασίας (τη χώρα απέναντι από την Κύπρο και όπου οι πόλεις Τύρος, Σιδών κ.α.)), εξ ου και η ονομασία Φοίνικες. Από εκεί μετά αφενός οι Κρήτες έκλεψαν την Ευρώπη, τη μάνα του Μίνωα και αφετέρου ένα μέρος και με αρχηγό τον Κάδμο, απ’ όπου και Καδμείοι, πέρασε σε πολλά ελληνικά νησιά στο Αιγαίο, καθώς και στην Βοιωτία της Ελλάδας όπου έκτισαν την Καδμεία ή Θήβα σε ανάμνηση της Αιγυπτιακής, απ΄όπου μετά και η ονομασία Καδμείοι ή Θηβαίοι.

«Οι λόγιοι των Περσών βρίσκουν του Φοίνικες αίτιους της έχθρας μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων. Λένε δηλαδή πως αυτοί, φτασμένοι από τη θάλασσα που ονομάζεται Ερυθρά σε τούτη εδώ τη θάλασσα, αφού κατοίκησαν το χώρο που και τώρα κατοικούν, άρχισαν αμέσως μακρινά ταξίδια, μεταφέροντας εμπορεύματα αιγυπτιακά και ασσυριακά, να πιάνουν και σε άλλα λιμάνια και προπαντός στο Άργος…» (Ηρόδοτος Α)

«Την παλιά εποχή ξέσπασε λοιμώδης ασθένεια στην Αίγυπτο και οι ντόπιοι την απέδωσαν στους ασεβείς αλλόφυλους. Προ αυτού μερικοί από αυτούς συσπειρώθηκαν και ήρθαν στην Ελλάδα. Αρχηγοί τους ήσαν ο Κάδμος και ο Δαναός. Οι υπόλοιποι πήγαν στην Ιουδαία, που τότε ήταν ακατοίκητη, και των οποίων επικεφαλής ήταν ο επονομαζόμενος Μωυσής, ένας άνδρας με φρόνηση και ανδρεία». (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος Μ, Απόσπασμα 3)

«Λένε επίσης οι Αιγύπτιοι πως και οι άποικοι που έφυγαν μαζί με το Δαναό από την Αίγυπτο εγκαταστάθηκαν στην αρχαιότερη σχεδόν ελληνική πόλη, στο Άργος και πως οι λαοί των Κόλχων στον Πόντο και την Ιουδαίων μεταξύ Αραβίας και Συρίας ιδρύθηκαν ως αποικίες από ανθρώπους που έφυγαν από εκεί….. ο Κάδμος ήταν από τις Θήβες της Αιγύπτου και μαζί με τα άλλα παιδιά γέννησε και τη Σεμέλη. Στα κατοπινά χρόνια, ο Ορφέας, που απόκτησε μεγάλη φήμη ανάμεσα στους Έλληνες για τη μουσική, τις τελετές και τα θεολογικά ζητήματα, φιλοξενήθηκε από τους απογόνους του Κάδμου και δέχτηκε εξαιρετικές τιμές στις Θήβες». (Διόδωρος Σικελιώτης, βίβλος 1, 23-24 και 28-29)

Οι Φοίνικες αρχικά πήγαν στα ελληνικά νησιά όπου μαζί με τους Κάρες καταλήστευαν τους Έλληνες, πολλές φορές σε συνεργασία με άλλους Έλληνες, με αποτέλεσμα αφενός οι Έλληνες να μην έχουν μόνιμη κατοικία και αφετέρου ο Μίνωας, πρώτος από όλους τους άλλους Έλληνες ηγεμόνες, το 1450 π.Χ., δημιούργησε πολεμικό ναυτικό με το οποίο αφενός έγινε μέγας θαλασσοκράτορας και αφετέρου έδιωξε όλους τους Κάρες και Φοίνικες από τα Ελληνικά νησιά και έτσι οι Έλληνες μπόρεσαν σε πρώτη φάση να επικοινωνήσουν, να επικρατήσουν, να αποκτήσουν μόνιμη κατοικία κ.α. Στη συνέχεια και επειδή οι Φοίνικες μαζί με άλλους βάρβαρους λαούς της Ασίας (τους Κάρες. Τρώες κ.α.) ερχόταν από την Ασία και έκλεβαν τις περιουσίες και τις γυναίκες των Ελλήνων (έκλεψαν την Ιώ, την ωραία Ελένη κ.α.), είχε ως συνέπεια να γίνει ο Τρωικός πόλεμος. Κατόπι οι Κάρες και οι Φοίνικες συμμάχησαν με τους Τρώες, τους Πέρσες κ.α. για να υποδουλώσουν τους Έλληνες, όμως και πάλι δεν τα κατάφεραν.

Οι Φοίνικες που πήγαν στη Βοιωτία, δηλαδή οι Καδμείοι ή Θηβαίοι, δεν διώχτηκαν από εκεί. Όμως, αν και διαχωρίστηκαν κάπως εθνικά και πολιτιστικά από τους άλλους Φοίνικες, δεν έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο και κατά τα περσικά μήδισαν. Αποτέλεσμα των γεγονότων αυτών ήταν να μην χαίρουν εκτίμησης από τους Έλληνες, αλλά και να υποδουλωθούν μετά τα Περσικά από τους Αθηναίους. Αργότερα τους ελευθέρωσαν οι Σπαρτιάτες με αντάλλαγμα να τους βοηθήσουν να γίνουν ηγεμόνες της Ελλάδας. Μετά τη νίκη, οι Θηβαίοι συμμαχούν τώρα με τους ηττημένους Αθηναίους και με τη χρηματική βοήθεια των Περσών στρέφονται εναντίον των Σπαρτιατών με σκοπό να ηγεμονεύσουν αυτοί τώρα της Ελλάδα, κάτι που έκαναν μόνο για 9 χρόνια. Προ αυτού οι Μακεδόνες, αρχικά με το Φίλιππο και μετά με το Μέγα Αλέξανδρο, κατεβαίνουν και καταστρέφουν εκ βάθρων τη Θήβα και έτσι έγιναν αυτοί τώρα οι νέοι ηγεμόνες της Ελλάδας.

( Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: «Το όνομα, η καταγωγή και η αρχαία ιστορία των Ελλήνων», Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ)

2. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η οποία παρουσιάζει τα γεγονότα με άλλο τρόπο, το θεϊκό, όταν ο Δίας απήγαγε την Ευρώπη από τη Φοινίκη (στην πραγματικότητα αυτό το έκανε ένας Έλληνας βασιλιάς, ο βασιλιάς της Κρήτης Αστέριος, σύμφωνα με τους λόγιους των Περσών, βλέπε Ηρόδοτος Α και για λόγους σκοπιμότητας ειπώθηκε ότι αυτό το έκανε ο Θεός), ο Κάδμος αναχώρησε από τη Φοινίκη προς αναζήτησή της και διήλθε από την Κρήτη, τη Ρόδο, τη Θάσο, τη Θράκη και κατέληξε στη Βοιωτία. Εκεί, με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς, σκότωσε ένα δράκοντα, απόγονο του Άρη, που φύλασσε την πηγή του θεού· γι’ αυτό το λόγο και τιμωρήθηκε σε οκταετή δουλεία. Μετά την παρέλευση των οχτώ χρόνων, ο Άρης όχι μόνο συγχώρησε τον Κάδμο, αλλά του έδωσε για γυναίκα του την κόρη του, Αρμονία. Μετά από συμβουλή της Αθηνάς, ο Κάδμος έσπειρε τα δόντια του Δράκου στη γη και απ’ αυτά εξήλθαν οι Σπαρτοί, οι οποίοι ήταν οπλισμένοι και οργισμένοι. Ο Κάδμος για να τους νικήσει τους έριχνε πέτρες, ενώ αυτοί νόμιζαν ότι οι πέτρες προέρχονταν από τους ίδιους, έτσι συνεπλάκησαν και αλληλοσκοτώθηκαν. Απ’ αυτούς επέζησαν μόνο πέντε (Εχίονας, Ουδαίος, Πέλωρος, Υπερήνωρας, Χθόνιος), που μαζί με τον Κάδμο ίδρυσαν τη Θήβα. Ο Κάδμος στη Θήβα νυμφεύτηκε την Αρμονία, κόρη του Άρη και της Αφροδίτης, με την οποία μετάβηκε στην Ιλλυρία.

Ο Απολλόδωρος (ιστορική βιβλιοθήκη), σχετικά με τον Κάδμο, αναφέρει ότι ήταν γιος του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα και της Τηλεφάσσας, ο οποίος, ύστερα από εντολή του πατέρα του Αγήνορα, άρχισε να γυρνάει τον κόσμο με στρατό προκειμένου να βρει την αδελφή του που την είχε κλέψει ο Δίας (αναφέρει ο Δίας και όχι οι Κρήτες, όπως λεει ο Ηρόδοτος). Και επειδή δεν την βρήκε και επειδή δεν ήθελε να γυρίσει πίσω χωρίς αυτή, όταν βρίσκονταν στην Ελλάδα έκτισε την Καδμεία ή Θήβα στη Βοιωτία και έμεινε εκεί με τους συντρόφους του.

Ο Απολλόδωρος (ιστορική βιβλιοθήκη), σχετικά με το Δαναό, αναφέρει ότι ήταν δίδυμος αδελφός του Αίγυπτου, παιδιά του Βήλου, αδελφού τουΑγήνορα, πατέρα του Κάδμου. Ο Δαναός είχε 50 κόρες και ο Αίγυπτος 50 γιούς και ο λόγος για τον οποίο ο Δαναός ήρθε από την Αίγυπτο στο Άργος της Πελοποννήσου ήταν το ότι μάλωσε με τον αδελφό του για τη βασιλεία και έχασε ή επειδή μάλωσαν σχετικά με τους γάμους μεταξύ των παιδιών τους. Στο Άργος αναμείχθηκε ειρηνικά με τους Αχαιούς.

Ο Κάδμος είχε αδέλφια το Φοίνικα, τον Κίλικα και την Ευρώπη και παιδιά του την Αγαύη, την Αυτονόη, την Ινώ, τον Πολύδωρο και τη Σεμέλη. Όταν πέθανε ο Κάδμος τον διαδέχθηκε ο Πολύδωρος. Γιος του Πολύδωρα ήταν ο Λάβδακος και κείνου ο Λάιος και κείνου ο Οιδίποδας. Ο Οιδίποδαςήταν αυτός που σκότωσε το Λάιο, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν πατέρας του. Η βασίλισσα Ιοκάστη, γυναίκα του Λάιου και μητέρα του Οιδίποδα, αγνοώντας τη συγγένειά της με τον Οιδίποδα, παντρεύτηκε το γιο της, αφού διαδόθηκε πως ο Λάιος είχε σκοτωθεί από ληστές και ο Οιδίποδαςείχε γίνει κάτι σαν τοπικός ήρωας. Μαζί απόκτησαν την Αντιγόνη, τον Ετεοκλή, την Ισμήνη και τον Πολυνείκη, παιδιά και αδέλφια συνάμα τουΟιδίποδα

Σημειώνεται επίσης ότι:

1. Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, οι Εβραίοι έφυγαν από την Αίγυπτο, για να αποφύγουν την υποδούλωση. Η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει και αυτή τις αρρώστιες που έπεσαν στην Αίγυπτο με το όνομα οι επτά πληγές των Φαραώ.

2. Σύμφωνα με το Πάριο χρονικό, κάτι που πιστοποιείται από τα λεγόμενα του Ισοκράτη, Πλάτωνα, Θουκυδίδη κ.α.: α) Ο Κάδμος ήρθε με Φοίνικες στη Βοιωτία το έτος 1255 πριν από το Διόγνητο = το 1519 π.Χ. και έκτισε τη Καδμεία και β) Ο Δαναός με Αιγύπτιους ήρθε στο Άργος το έτος 1247 πριν από το Διόγνητο = το 1511 π.Χ. και αναμείχθηκε με τους εκεί Αχαιούς του Άργους ( τους Αργείους).

3. Οι Αθηναίοι συγγραφείς Πλάτωνας (Μενέξενος) και Ισοκράτης (Πανηγυρικός, Παναθηναϊκός κ.α.) λένε αφενός ότι οι Πέλοπες, οι Καδμείοι ή Θηβαίοι και οι Δαναοί ήσαν βάρβαροι που είχαν έρθει στην Ελλάδα, επειδή δεινοπαθούσαν στους τόπους τους και στη συνέχεια και μέχρι να εξελληνισθούν δημιούργησαν πάρα πολλά δεινά στους Έλληνες, όπως απαγωγές γυναικών, κλοπές περιουσιών κ.α. αφετέρου ότι αναμείχθηκαν με τους ντόπιους (οι Καδμείοι με τους Βιωτούς ή Θηβαίους και με τους Σπαρτιάτες οι Καμδείοι) και γι αυτό μόνο οι Αθηναίοι ήσαν γνήσιοι και καθαρόαιμοι Έλληνες, πρβ:«Ως προς τους άλλους διαψεύστηκε, αφού συμφώνησαν στην παράδοση, συνήψαν συνθήκες και ορκίστηκαν οι Κορίνθιοι, οι Αργείοι και οι Βοιωτοί και οι άλλοι σύμμαχοι, ότι θα παρέδιδαν τους Έλληνες της ηπείρου, αν τους έδιναν χρήματα ο βασιλιάς (των Περσών). Μόνοι εμείς δεν τολμήσαμε ούτε Έλληνες να παραδώσουμε ούτε όρκους (προδοσίας ή υποταγής) να κάνουμε. Γιατί είναι τόσο ευγενικό, ελεύθερο και σταθερό το φρόνημα της πόλης μας και φυσικά εχθρική προς τους βάρβαρους, επειδή είμαστε γνήσιοι Έλληνες και ανόθευτοι από τους βάρβαρους. Άλλωστε δε συγκατοικούν με μας ούτε Πέλοπες, ούτε Κάδμοι ούτε Δαναοί, ούτε Αιγύπτιοι αλλά βάσει του νόμου Έλληνες και χωρίς βαρβαρικές προσμείξεις, γεγονός από το οποίο δημιουργήθηκε στην πόλη μας το μίσος για τις ξένες φυλές…». (Πλάτων, Μενέξενος, 245c-d)

«Η εκστρατεία στην Τροία από τον Αγαμέμνονα ήταν πράξη ωφελιμότατη για τους Έλληνες, για να μην υποστεί η Ελλάδα από τους βάρβαρους δεινά παρόμοια με κείνα που υπέστη παλαιότερα κατά την κατάληψη όλης της Πελοποννήσου από τον Πέλοπα, του Άργους από το Δαναό και της Θήβας από τον Κάδμο (Ισοκράτους Παναθηναϊκός 79-80),

«Εξαιτίας αυτών (της εκστρατείας των Ελλήνων στην Τροία) επήλθε τόσο μεγάλη μεταβολή, ώστε ενώ προηγουμένως οι βάρβαροι, που ζούσαν δυστυχισμένοι στους τόπους τους, και ο Δαναός, αφού έφυγε από την Αίγυπτο, κατέλαβε το Άργος, ο Κάδμος ο Σιδώνιος έγινε βασιλιάς της Θήβας, οι Κάρες αποίκησαν τα νησιά και ο Πέλοπας κυρίευσε την Πελοπόννησο οι μετά από αυτού του πολέμου, το γένος μας γνώρισε τόση ακμή ώστε κατάφερε να αφαιρέσει από τους βάρβαρους μεγάλες πόλεις και τεράστιες εδαφικές εκτάσεις» (Ισοκράτης Ελένης εγκώμιο 68 – 69)

4. Ο Ηρόδοτος (Β, 49-50 και Β, 91) αναφέρει επίσης ότι όταν επισκέφτηκε την μεγαλούπολη Χέμμις στην περιοχή Θήβα της Αιγύπτου, οιΧεμμίτες του είπαν ότι ο γιος της Δανάης Περσέας είχε επισκεφτεί τη χώρα τους, γιατί ο Δαναός και ο Λυγκέας που πήγαν στην Ελλάδα ήταν από τη πόλη τους, καθώς και ότι είδε να οργανώνουν γυμνικούς αγώνες και να έχουν μόνο μια γυναίκα όπως και οι Έλληνες. Αναφέρει επίσης ότι ο Κάδμος ο Τύριος με τους συντρόφους του ήρθε από τη Φοινίκη στη περιοχή που τώρα ονομάζεται Βοιωτία.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει επίσης ότι το ελληνικό έθνος ξέκοψε από τους Πελασγούς και μετά προσχώρησαν σ’ αυτό και μερικοί άλλοι βάρβαροι, πρβ:«Το ελληνικό έθνος αφότου φάνηκε, την ίδια πάντα γλώσσα μιλά - αυτό είναι η πεποίθησή μου, αφότου όμως ξέκοψε από το Πελασγικό, αδύνατο τότε και στην αρχή και μικρό, αυξήθηκε ύστερα και πλήθαινε σε έθνη, καθώς προσχώρησαν σ’ αυτό κυρίως οι Πελασγοί, αλλά και πάρα πολλά άλλα βαρβαρικά φύλα. Τέλος είμαι της γνώμης ότι το Πελασγικό έθνος πρωτύτερα και εφόσον ήταν βαρβαρικό ποτέ δε γνώρισε μεγάλη δύναμη» (Ηρόδοτος Α, 57- 58). Οι βάρβαροι που αφενός προσχώρησαν στο ελληνικό έθνος και αφετέρου δεν κατονομάζει ο Ηρόδοτος, σύμφωνα με τον Στράβωνα, που επικαλείται ένα παλιότερό του ιστορικό, τον Εκαταίο το Μιλήσιο, ήσαν τα εξής (σε νέα ελληνική από τις εκδόσεις «Κάκτος»): «Ο Εκαταίος ο Μιλήσιος λέει ότι η Πελοπόννησο πριν από τους Έλληνες την κατοίκησαν βάρβαροι. Εξάλλου, ολόκληρη σχεδόν η Ελλάδα κατοικία βαρβάρων υπήρξε, στους παλιούς καιρούς, έτσι λογάριαζαν όσοι μνημονεύουν αυτά τα πράγματα, γιατί ο Πέλοπας έφερε ένα λαό από τη Φρυγία στη χώρα που απ' αυτόν ονομάστηκε Πελοπόννησος, κι ο Δαναός από την Αίγυπτο, κι οι Δρύοπες, οι Καύκωνες κι οι Πελασγοί κι οι Λέλεγες και άλλοι τέτοιοι λαοί μοίρασαν τους τόπους πάνω και κάτω από τον ισθμό. Γιατί την Αττική κατέλαβαν Θράκες που ήρθαν με τον Εύμολπο, τη Δαυλίδα της Φωκίδας ο Τηρεύς, την Καδμεία οι Φοίνικες που ήρθαν με τον Κάδμο, και την ίδια τη Βοιωτία κατέκτησαν οι Aονες, οι Τέμμικες και οι Ύαντες, ως και Πίνδαρος φησίν. Ην ότε υας Βοιωτιον ένεπον. Και από των ονομάτων δε ενίων το βάρβαρονεμφαίνεται, Κέκροψ, και Κόδρος, και Αίκλος, και Κόθος, και Δρύμας, και Κρίνακος. Οι δε Θράκες, και Ιλλυριοί, και Ηπειρώται, και μέχρι νυν ενπλευραίς εισίν. ΄Τοισι μέντοι μάλλον πρότερον, ή νυν, όπου γε και της εν τω παρόντι Ελλάδος αναντιλέκτως ούσης..» (Στράβων 7, 321).

Επομένως και σύμφωνα με τον Εκαταίο το Μιλήσιο, σύμπασα σχεδόν η Ελλάδα ήταν αρχικά κατοικία βάρβαρων, που άλλοι από αυτούς είχαν έρθει από την Αφρική (ο Δαναός με Αιγυπτίους ), άλλοι από Ασία ( Ο Πέλοπας με Φρύγες, ο Κάδμος με Φοίνικες κ.α.) και άλλοι από την Θράκη ( ο Εύμολπος κ.α.).

5. Ο Θουκυδίδης (Α 3 – 12) αναφέρει ότι ο βασιλιάς των Μυκηνών Αγαμέμνονας ήταν εκείνος που κατόρθωσε να συνενώσει τους Δαναούς με τους Αχαιούς του Άργους (και έτσι οι Μυκήνες έγιναν η πρώτη υπερδύναμη με επακόλουθο την εκστρατεία εναντίον της Τροίας), άρα αυτό ήταν και η αιτία που μετά, στον Τρωικό πόλεμο, οι Αργείοι λέγονταν και Αχαιοί και Δαναοί.

( Περισσότερα βλέπε στο βιβλίο: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: «Το όνομα, η καταγωγή και η αρχαία ιστορία των Ελλήνων», Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ)

ΟΙ ΕΚΤΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΩΓΥΓΕΣ,

Ο ΚΑΔΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΔΜΕΙΟΙ Ή ΘΗΒΑΙΟΙ - Ο ΑΜΦΙΩΝ ΚΑΙ Ο ΖΗΘΟΣ

Στη Θήβα πριν να έλθουν οι Φοίνικες με τον Κάδμο κατοικούνταν από τους αυτόχθονες Ωγυγες και μετά, όταν τους αφάνισε επιδημία, από τουςΆονες και Ύαντες, πρβ: «Λένε πως οι πρώτοι κάτοικοι της Θηβαίδας χώρας ήταν οι ‘Εκτηνες και πως ο βασιλιάς τους ήταν ο αυτόχθοναςΩγυγος. Από το όνομα του οι περισσότεροι ποιητές έδωσαν στη Θήβα τη επωνυμία Ωγυγία. Λένε ότι επιδημία τους φάνισε και ότι στα μέρη τους ήρθαν αργότερα να κατοικήσουν οι Ύαντες και οι Άονες. Εμένα πάντως μου φαίνεται πως δεν ήταν επήλυδες αλλά Βοιωτικές φυλές. Όταν εισέβαλε ο Κάδμος με Φοινικικό στρατό και τους νίκησε σε μάχη, οι Ύαντες έφυγαν όταν νύχτωσε και οι Άονες ικέτεψαν τον Κάδμο να μείνουν κι αυτός τους επέτρεψε να αναμειχθούν με τους Φοίνικες.

Οι Άονες τότε ζούσαν ακόμα σε κωμοπόλεις, αλλά ο Κάδμος έφτιαξε την πόλη που μέχρι σήμερα ονομάζεται Καδμεία. Όταν η πόλη μεγάλωσε, η Καδμεία έγινε ακρόπολη της Θήβας. Ο Κάδμος έκανε περίφημο γάμο, αν βέβαια παντρεύτηκε την κόρη του Άρη και της Αφροδίτης, σύμφωνα με την παράδοση των Ελλήνων, και οι κόρες του υπήρξαν φημισμένες; Η Σεμέλη, γιατί γέννησε παιδί από το Δία, και η Ινώ, γιατί έγινε θεότητα της Θάλασσας.

Την εποχή εκείνη ο Κάδμος ήταν ο πιο ισχυρός άνδρας. Οι μόνοι που μπορούσαν να συγκριθούν μαζί του ήταν οι λεγόμενοι Σπαρτοί, δηλαδή ο Χθόνιος, ο Υπερήνορας, ο Πέλωρος και ο Ουδαίος. Ο Κάδμος προτίμησε τον Εχίονα για γαμπρό του χάρη στη γενναιότητά του. Επειδή γι αυτούς τους άνδρες δεν μπόρεσα να βρω τίποτε, θα δεχτώ το μύθο ότι ονομάστηκαν Σπαρτοί από τον τρόπο που δημιουργήθηκαν. Όταν ο Κάδμος μετοίκησε στους Ιλληριούς, και μάλιστα στους λεγόμενους Εγχελείς Ιλλυριούς, τότε ανέλαβε την εξουσία ο γιος του Κάδμου Πολύδωρος.

Ο γιος του Εχίονα Πενθέας είχε μεγάλη δύναμη τόσο χάρη στην υψηλή καταγωγή του, όσο και στη φιλία του με τον βασιλιά. Επειδή, όμως, δεν σεβόταν τον Διόνυσο και επειδή σ’ όλες του τις εκδηλώσεις ήταν ασεβής, τιμωρήθηκε από το Θεό. Ο Πολύδωρος απέκτησε ένα γιο, τον Λάβδακο. Καθώς όμως, ο ίδιος συναισθανόταν ότι θα πέθαινε και θ’ άφηνε ανήλικο παιδί, εμπιστεύτηκε την εξουσία και το γιο του στον Νυκτέα.

Την υπόλοιπη ιστορία την έχω διηγηθεί εκεί που αναφέρομαι στη Σικυώνα, δηλαδή πώς πέθανε ο Νυκτέας και πως πέρασε η επιμέλεια του παιδιού και η διακυβέρνηση της Θήβας στον αδελφό του Νυκτέα Λύκο. Όταν ο Λάβδακος ενηλικιώθηκε, ο Λύκος του παρέδωσε το Θρόνο. Πολύ σύντομα, όμως, ο Λάβδακος πέθανε κι έτσι ξανά ο Λύκος κυβέρνησε τη χώρα ως επίτροπος του Λάιου, του γιου του Λάβδακου.

Όταν ο Λύκος για δεύτερη φορά έγινε επίτροπος ξεκίνησαν να καταλάβουν τη Θήβα ο Ζήθος και ο Αμφίονας. Κάποιοι πρόφθασαν και έκρυψαν τον Λάιο από φόβο μήπως ξεκληριστεί η γενιά του Κάδμου. Ο Λύκος ηττήθηκε σε μάχη από τους γιους της Αντιόπης. Έτσι έγιναν βασιλείας οΑμφίονας και ο Ζήθος, που έχτισαν πόλη κάτω από την Καδμεία και την ονόμασαν Θήβα για να τιμήσουν τη συγγενή τους Θήβη.

Αυτό αποδεικνύει και ο Όμηρος, ο οποίος στην Οδύσσεια αναφέρει: αυτοί πρώτοι έκτισαν τη Θήβα με τις επτά πύλες και πύργους, γιατί όσο δυνατοί και αν ήταν δεν μπορούσαν δεν μπορούσαν να κατοικούν στην ευρύχωρη Θήβα χωρίς πύργους. Δεν αναφέρει όμως ότι στα έπη του ότι οΑμφίονας τραγουδούσε και ενώ χτίζονταν το τείχος έπαιζε τη λύρα του. Ο Αμφίονας δοξάστηκε για πολύ για τη μουσική του, επειδή γνώριζε μάλιστα Λυδική αρμονία – του την είχαν μάθει οι Λυδοί, χάρη στην συγγένειά του με τον Τάνταλο – και επειδή πρόσθεσε άλλες τρεις χορδές στη λύρα του που ως τότε είχε τέσσερις.

Ο ποιητής που έγραψε το έργο για την Ευρώπη υποστηρίζει ότι πρώτος ο Αμφίονας έπαιξε λύρα που του δίδαξε ο Ερμής. Συνέθεσε άσματα για πέτρες και άγρια ζώα, γιατί αυτός με το τραγούδι του τα οδηγούσε. Η Μυρώ από το Βυζάντιο που έχει συνθέσει έπη και ελεγείες αναφέρει ότι, επειδή ο Αμφίονας ήταν ο Πρώτος που του αφιέρωσε βωμό, ο Ερμής του χάρισε τη λύρα. Λέγεται ότι ο Αμφίονας τιμωρήθηκε στον Άδη, επειδή κατηγόρησε τη Λητώ και τα παιδιά της.

Η τιμωρία του αναφέρεται στο ποίημα Μινυάδα, θέμα της οποίας είναι ο Αμφίονας και ο Θάμυρις από τη Θράκη. Την οικογένεια του Αμφίονα την ξεκλήρισε μια επιδημία, ενώ το γιο του Ζήθου τον σκότωσε κατά λάθος η μητέρα του. Ο Ζήθος πέθανε από λύπη αργότερα. Έτσι οι Θηβαίοι ανακάλεσαν στη βασιλεία τον Λάιο. Όταν λοιπόν έγινε βασιλιάς ο Λάιος παντρεύτηκε την Ιοκάστη, ήρθε από τους Δελφούς χρησμός ότι ο γιος του, αν γεννούσε η Ιοκάστη, θα γινόταν αιτία θανάτου του. Έτσι πήρε απόφαση να εγκαταλείψει τον Οιδίποδα. Όταν ο Οιδίποδας μεγάλωσε, σκότωσε τον πατέρα του και παντρεύτηκε τη μάνα του. Δεν πιστεύω ότι έκανε και παιδιά μαζί της. … (Παυσανίας, Βοιωτικά 5, 1 – 10)

«Το κοινό μνήμα του Ζήθου και του Αμφίωνα είναι μικρός σωρός από χώμα. Οι κάτοικοι της Τιθορέας στη Φωκίδα θέλουν να πάρουν χώμααπ΄αυτό τον τάφο, όταν ο ήλιος περνά από τον αστερισμό του ταύρου, αν πάρουν τότε χώμα από εκεί και το φέρουν στο μνήμα της Αντιόπης, η χώρα των Τιθορέων θα γίνει εύφορη, ενώ η χώρα των Θηβαίων θα είναι λιγότερο εύφορη. Γι αυτό οι Θηβαίοι εκείνη την εποχή φρουρούν το μνήμα. Οι δυο πόλεις το πίσψαν αυτό από τους χρησμούς του Βάκη, που ήταν οι εξής: Αλλά όταν ο Τιθορέας για τον Αμφίωνα και τον Ζήθο προσφέρει χοές στη γης, και ευχές, τότε που ο δυνατός και λαμπερός ήλιος πέφτει στον ταύρο, τότε φυλάξου από μεγάλη συμφορά που έρχεται στην πόλη, γιατί οι καρποί καταστρέφονται, αν πάρουν χώμα και το φέρουν στον τάφο του Φώκου. Ο Βάκης αναφέρει το μνήμα του Φώκου για τον εξής λόγο, η γυναίκα του Λύκου τιμούσε περισσότερο από τους Θεούς τον Διόνυσο, όταν αυτή έπαθε όσα λένε, ο Διόνυσος αγανάκτησε με την Αντιόπη. Οι υπερβολικές τιμωρίες ακολουθούνται πάντα από τον φθόνο των θεών. Λένε πως η Αντιόπη καταλήφθηκε από μανία και τρελή περιπλανιόταν σ΄όλη την Ελλάδα, ωσότου ο Φώκος, γιος του Ορνυτίωνα, του γιου του Σισύφου, τη συνάντησε και αφού την παντρεύτηκε, τη γιάτρεψε. Γι αυτό έχει γίνει κοινός τάφος για την Αντιόπη και τον Φώκο. ΟΙ πέτρες στο μνήμα του Αμφίονα, που είναι τοποθετημένες χαμηλά και δεν είναι με προσοχή δουλεμένες, λένε πως είναι αυτές που ακολούθησαν το τραγούδι Αμφίονα. Και άλλα τέτοια λέγονται και για τον Ορφέα, πως δηλαδή τον ακολουθούσαν τα θηρία όπου έπαιζε την κιθάρα.» (Παυσανίας, Βοιωτικά 17,6)

Ο Απολλώνιος Ρόδιος, σχετικά με τον Αμφίωνα και τον Ζήθο, λέει τα εξής: «Ήταν κι οι δυο γιοι της Αντιόπης, της κόρης του Ασωπού, ο Αμφίων και ο Ζήθος, κι η Θήβα δίπλα τους, ακόμη ατείχιστη, που μόλις είχα έρθει για να στήσουν τα θεμέλιά της. Έφερνε στους ώμους του ο Ζήθος την κορυφή ψηλού βουνού κατάκοπος, κι από κοντά του πήγαινε ο Αμφίων που τραγουδούσε στους ήχους της χρυσής κιθάρας του, κι ένας διπλός στο μέγεθος του λίθος τα βήματά του ακολουθούσε» ( Απολλώνιος Ρόδιος, Αργοναυτικά Α, 730 – 740). Απολλώνιος σε άλλο εδάφιό του (βλέπε Αργοναυτικά Δ, 1090 – 1091) λέει και αυτός ότι η Αντιόπη ήταν κόρη του Νυκτέα.

Σημειώνεται επίσης ότι:

1) Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, όπως συνάγεται από τις τραγωδίες, ιδιαίτερα αυτή του Ευριπίδη με το όνομα «Αντιόπη», ο Αμφίωνας και ο Ζήθος ήταν περίφημοι κιθαρωδοί και δίδυμα παιδιά του Δία και της ωραίας Αντιόπης, κόρης του Αισωπού (σύμφωνα με τους Έλληνες) ή τουΝυκτέα, ενός από τους Φοίνικες που ήρθαν και κατέλαβαν την Θήβα, σύμφωνα με τους Φοίνικες. Στη συνέχεια η Αντιόπη παντρεύτηκε τονΕπωμέα, βασιλιά της Συκιώνας. Ο πατέρας της, πριν πεθάνει, ανέθεσε την τιμωρία της, επειδή έκανε παράνομα παιδιά με το Δία, στον αδελφό της Λύκο, ο οποίος σκότωσε τον Επωμέα, και αιχμαλώτισε την Αντιόπη και την παρέδωσε για τιμωρία στη γυναίκα του Δίρκη. Σώθηκε όμως από τους γιους της, που σκότωσαν τη Δίρκη, αφού την έδεσα στα κέρατα ενός ταύρου. Ειδικότερα ο Νυκτέας, αδελφός του Λύκου, είχε μία ωραία κόρη, την Αντιόπη, την οποία απήγαγε ο βασιλιάς της Σικυώνος, Επωπεύς, και ο πατέρας της συγκέντρωσε στρατό και επιτέθηκε στην Σικυώνα. Κατά την διάρκεια της μάχης, την οποίαν κέρδισαν οι Σικυώνιοι, ο Επωπεύς και Νυκτέας τραυματίστηκαν σοβαρά, ο τελευταίος μεταφέρθηκε στις Θήβες, όπου πέθανε. Πριν τον θάνατον του, ανέθεσε ως αρχιστράτηγο των Θηβών τον αδελφό του Λύκο, και τον έκανε να υποσχεθεί ότι θα συγκεντρώσει ακόμη μεγαλύτερο στρατό για να πάρει εκδίκηση από τον Επωπέα και να τιμωρήσει και την κόρη του που του είχε κρύψει ότι είχε κάνει παιδιά με το Δία. Ο Λύκος επιτέθηκε στην Σικυώνα, νίκησε και σκότωσε τον Επωπέα και πήρε πίσω την Αντιόπη, αλλά στον γυρισμό τους προς την Θήβα, σε ένα σπήλαιο κοντά στην πόλη Ελευθέρα στον Κιθαιρώνα, γέννησε δύο δίδυμα αγόρια, τον Αμφίονα και Ζήθο, τα οποία εγκατέλειψε εκεί. Ένας βοσκός τα βρήκε και τα μεγάλωσε σαν τσοπάνους, χωρίς να ξέρει τίποτα για την αριστοκρατική καταγωγή τους. Όταν η Αντιόπη επέστρεψε στην Θήβα, δεν μπόρεσε να υποφέρει τις κατηγορίες του Λύκου και την κακομεταχείριση από την σκληρή γυναίκα του, Δίρκη. Έτσι διέφυγε και βρήκε καταφύγιο στο μέρος όπου οι γιοι της ζούσαν και οι οποίοι τώρα είχαν μεγαλώσει. Η Δίρκη προσπάθησε να την φέρει πίσω, αλλά ο Αμφίων και ο Ζήθος, αναγνώρισαν ότι η Αντιόπη ήταν η μητέρα τους, και πήραν εκδίκηση για όλα αυτά που είχε υποφέρει. Σκότωσαν τον Λύκο και έδεσαν την Δίρκη στα κέρατα ενός ταύρου, που την έσερνε έως ότου πέθανε. Τα δύο αδέλφια επέστρεψαν στη Θήβα, εξόρισαν τον Λάιο και πήραν τον θρόνο.

Β) Στην Ιλιάδα του Ομήρου αναφέρεται ότι στη Βοιωτία υπήρχε από τη μια η πόλη της Θήβας, η οποία δεν έλαβε μέρος στον πόλεμο της Τροίας και από την άλλη οι πόλεις: Γραία, Θίσθη, Αυλίδα, Υρία, Σχοίνο, Σκώλο, Θέσπεια, Μυκαλησσό κ.α., οι οποίες έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο.

Γ) Στην Οδύσσεια του Ομήρου αναφέρεται ότι εκείνοι που πρώτοι έκτισαν την έδρα και τα τείχη της επτάπυλης Θήβας («οι πρώτοι Θήβας έδοςέκτισαν επτά πύλαιο») ήσαν τα αδέλφια Αμφίωνας και Ζήθος, παιδιά του Δία και της Αντιόπης, της κόρης του Αισωπού, πρβ: «Μετά από αυτήν είδα την Αντιόπη, την κόρη του Αισωπού, η οποία καυχιόταν ότι κοιμήθηκε στις αγκαλιές του Δία και φυσικά γέννησε δυο παιδιά από το Δία, τονΑμφίωνα και το Ζήθο, οι οποίοι πρώτοι έκτισαν την έδρα της εφτάπυλης Θήβας, και την οχύρωσαν, γιατί δεν μπορούσαν να κατοικούν στην ευρύχωρη Θήβα χωρίς τείχη αν και ήταν και οι δυο πολύ ισχυροί (Οδύσσεια λ 260 – 289 ).

Δ) Σε άλλο εδάφιο της Οδύσσειας η Αντιόπη φέρεται και ως κόρη του Νυκτέα.

Ε) Στην Οδύσσεια με το όνομα «Θήβα, Θήβης» (μια φορά αναφέρεται και σε πληθυντικό αριθμό: «αι Θήβαι») αναφέρονται τρεις πόλεις, ηεφτάπυλη Θήβα της Βοιωτίας, όπου κατοικούσαν οι Καδμείοι, η εκατόπυλη Θήβα της Αίγυπτου και η Θήβα της Ασίας, δίπλα από την Τροία,

ΣΤ) Ο Ζήθος στην Οδύσσεια αναφέρεται και βασιλιάς (βλέπε Οδύσσεια τ 520 – 530),

Ζ) Ο Όμηρος δεν μιλά πουθενά για Θηβαίους πλην μόνο για Καδμείους και αυτό για να προσδιορίσει πρόσωπα, επειδή η Θήβα δεν έλαβε μέρος στον πόλεμο της Τροίας.

2. Ηρωικοί χρόνοι (Ανάμειξη Καδμείων με τους ντόπιους, καταστροφή της Θήβας)

Πριν από τα Τρωικά και σύμφωνα με τις τραγωδίες των Αισχύλου, Ευριπίδη κ.α., ο Οιδίποδας και η Ιοκάστη, απέκτησαν τέσσερα παιδιά, την Αντιγόνη, τον Ετεοκλή, την Ισμήνη και τον Πολυνείκη. Ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης ήταν δίδυμοι αδελφοί. Όταν ο πατέρας τους αυτοτυφλώθηκεκαι έφυγε με την Αντιγόνη για την Αθήνα και η μητέρα τους είχε ήδη απαγχονιστεί, άρχισαν να ερίζουν μεταξύ τους το θρόνο της Θήβας. Για να πάψουν να συμπλέκονται και να αλληλοσπαράσσονται, συμφώνησαν να κυβερνούν εναλλάξ για ένα χρόνο. Πρώτος κυβέρνησε ο Ετεοκλής, ο οποίος όμως μετά την παρέλευση ενός χρόνου δεν παράδιδε το θρόνο. Τότε, ο Πολυνείκης πήγε στο βασιλιά του Άργους Άδραστο και νυμφεύτηκε την κόρη του Αργεία. Ακολούθως ο Άδραστος έστειλε αργείτικο στρατό, με επικεφαλής τον ίδιο τον Άδραστο, τον Πολυνείκη και άλλους πέντε ήρωες, για να εγκαταστήσει στο θρόνο της Θήβας το γαμπρό του, Πολυνείκη. Ο πόλεμος αυτός είναι γνωστός ως «Επτά επί Θήβας».. Παρόλο ότι οι Θηβαίοι κέρδισαν τον πόλεμο, οι απώλειές σε δυναμικό και υλικό ήταν τόσες πολλές, που έμοιαζε σαν να ήταν ήττα. Η νίκη αυτού του είδους ονομάστηκε «Κάδμειος Νίκη», προς ανάμνηση της Καδμείας ή Θήβας. Δέκα χρόνια μετά, τα παιδιά των σκοτωμένων κατά τον πόλεμο αυτό εκστράτευσαν κατά της Θήβας (ο Διομήδης, γιος του Τυδέα, ο Αιγιάλεος, γιος του Άδραστου και ο Θέρσανδρος, γιος του Πολυνείκη), από το Άργος, επειδή στη Θήβα κυβερνούσε ο Λαοδάμας, γιος του Ετεοκλή. Κατέλαβαν την πόλη με ελάχιστες απώλειες, ανάμεσα στις οποίες και ο Αιγιάλεος, γιος του Άδραστου. Κατά τη συμπλοκή των Επτά επί Θήβας, τα δύο αδέλφια, Ετεοκλής και Πολυνείκης, αλληλοσκοτώθηκαν και ο Κρέοντας, αδελφός της Ιοκάστης και βασιλιάς, πλέον, της Θήβας, φρόντισε να ταφεί ο Ετεοκλής με τις αρμόζουσες τιμές, γιατί είχε υπερασπιστεί την πατρίδα του, ενώ ο Πολυνείκης διάταξε να μείνει άταφος, γιατί βάδισε ως πολέμιος κατά της ίδιας του της πόλης.. Ο Κρέοντας είπε να τον φάνε τα όρνεα και τα σκυλιά. Η Αντιγόνη, όμως, που έβαζε πάνω απ’ όλα τους άγραφους νόμους των θεών, ένιωθε την οικογενειακή και θρησκευτική ανάγκη να τον θάψει. Δυναμική και υπακούοντας περισσότερο στους άγραφους, θρησκευτικούς και οικογενειακούς νόμους, έθαψε τον Πολυνείκη με χοές. Η μικρότερη της αδελφή, Ισμήνη, ευλαβής στους θεούς και τους άγραφους νόμους, έβαζε πάνω από τους θεϊκούς τους ανθρώπινους νόμους, έτσι απέτρεψε την Αντιγόνη από το να θάψει τον αδελφό της. Το τέλος της Ισμήνης ήταν επίσης τραγικό: Όταν, μετά από τη σύλληψη της Αντιγόνης, η Ισμήνη βρισκόταν στο ιερό της θεάς Αθηνάς με τον αγαπημένο της, Περικλυμένη, οΤυδέας, ο πιο άγριος από τους επιτιθέμενους κατά της Θήβας, τους είδε και όρμισε να τους σκοτώσει· ο Περικλυμένης πρόλαβε να φύγει, ενώ η Ισμήνη, που παρέμεινε εκεί να τρέμει κατασφάχτηκε από τον Τυδέα. Ο Αίμωνας, γιος του Κρέοντα και σύζυγος της Αντιγόνης, ήταν πατέρας τουΜαίονα. Αυτοκτόνησε πάνω στον πέτρινο τάφο της αγαπημένης του Αντιγόνης, ενώ η μητέρα του, Ευρυδίκη, κρεμάστηκε βλέποντας το γιο της σκοτωμένο. Ο Μαίων, μαζί με τον Πολυφόντη ηγήθηκε 50 Καδμείων που έστησαν ενέδρα στον Τυδέα, που εξεστράτευσε κατά της Θήβας. Κατά τη συμπλοκή, ο Τυδέας σκότωσε όλους τους Θηβαίους, εκτός από τον Αίμωνα. Όταν το Μαίονα σκότωσε ο Μελάνιππος, ο Αίμωνας τον έθαψε στο δρόμο που οδηγούσε από τη Χαλκίδα στη Θήβα. Αδελφή του Αίμωνα ήταν και η Κρέουσα ή Γλαυκή, σύζυγος του Ιάσονα.

Σημειώνεται ότι τα ως άνω γεγονότα πρέπει να έγιναν επί εποχής Θησέα στην Αθήνα και λίγο πριν από τα Τρωικά, αφού ο έγγονας του Άδραστου, ο Διομήδης, οδήγησε 80 πλοία εναντίον της Τροίας

Στον πόλεμο της Τροίας, όπως συνάγεται από τα λεγόμενα του Θουκυδίδη, οι Καδμείοι ή Θηβαίοι δεν έλαβαν μέρος πλην μόνο τα άλλα τα άλλα ελληνικά φύλα που κατοικούσαν στη Βοιωτία. Μετά τα Τρωικά οι Καδμείοι, λόγω των μεταβολών που επέφερε ο πόλεμος αυτό, αναμείχθηκαν με το ντόπιο στοιχείο. Ειδικότερα και σύμφωνα με το Θουκυδίδη, εξήντα χρόνια μετά τα Τρωικά (= το 1149 περίπου π.Χ.) οι σημερινοί Βοιωτοίεκδιωχθέντες από την Άρνη εγκαταστάθηκαν στην Βοιωτία, η οποία πιο πριν ονομάζονταν Καδμηίς. Άλλωστε, λέει ο Θουκυδίδης, μέρος αυτών τωνΒοιωτών ήταν ήδη εγκατεστημένο στη Βοιωτία και από αυτούς προερχόταν οι Βοιωτοί που έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, πρβ (σε μετάφρασηΕλ. Βενιζέλου): «Καθόσον και μετά τα Τρωικά ακόμη αι μεταναστεύσεις και νέαι εγκαταστάσεις εξηκολούθησαν εις την Ελλάδα, εις τρόπον ώστε δι'έλλειψιν ησυχίας, δεν ημπόρεσεν αύτη να αναπτυχθή. Τωόντι, η μεγάλη βραδύτης της επιστροφής των Ελλήνων από την Τροίαν είχε προκαλέσειπολλάς πολιτικάς μεταβολάς, καθ' όσον συχναί στάσεις εγίνοντο εις τας πόλεις και όσοι συνεπεία αυτών εξωρίζοντο ίδρυαν νέας τοιαύτας. Και οι σημερινοί Βοιωτοί, εκδιωχθέντες το εξηκοστόν έτος μετά την άλωσιν της Τροίας υπό των Θεσσαλών από την Άρνην, εγκατεστάθησαν εις τηνχώραν, η οποία σήμερον καλείται Βοιωτία, ενώ πρότερον εκαλείτο Καδμηΐς (μέρος, άλλωστε, αυτών ήτο ήδη εγκατεστημένον από πριν εκεί, και από αυτούς προήρχοντο οι Βοιωτοί που έλαβαν μέρος εις την εκστρατείαν κατά της Τροίας)….» (Θουκυδίδης Α 12)

3. Περσικά (Μηδισμός Θήβας) - Πελοποννησιακός πόλεμος – Ηγεμονία Θήβας

Μετά τα Τρωικά και μέχρι τα Περσικά, η Σπάρτη εξελίσσεται σε πρώτη δύναμη στην Αρχαία Ελλάδα. Μετά τα περσικά η Σπάρτη γίνεται και η πρώτη δύναμη στη ξηρά σε όλο τον αρχαίο γνωστό κόσμο και η Αθήνα στη θάλασσα. Προ αυτού αρχίζει μεταξύ τους ένας ανταγωνισμός για τα πρωτεία που δεν θα αργήσει να οδηγήσει και σε μια σειρά από εμφύλιους πολέμους, μεγαλύτερος των οποίων ήταν ο καλούμενος Πελοποννησιακός, κάτι που εξουθένωσε και τους δυο με επακόλουθο να χάσουν την ηγεμονία και της Ελλάδας και του αρχαίου γνωστού κόσμου. Ειδικότερα μετά τα Περσικά, η Αθήνα αφενός βάζει φόρο υποτέλειας στους Θηβαίους, επειδή είχαν μηδίσει, και αφετέρου ως πρώτη δύναμη που είχε αναδειχθεί στη θάλασσα ήθελε να ηγεμονεύσει των Ελλήνων αντί των Σπαρτιατών. Προ αυτού οι Σπαρτιάτες, που δεν ήθελαν να χάσουν τα πρωτεία, ζητούν από τους Πέρσες και τους Θηβαίους να τους βοηθήσουν για να καταβάλουν τους Αθηναίους. Οι Θηβαίοι (επειδή ήθελαν την ελευθερία τους) και οι Πέρσες (επειδή ήθελαν αφενός να έχουν την κηδεμονία των μικρασιατικών πόλεων που έλεγχε η Αθήνα και αφετέρου να έρθουν και πάλι στο προσκήνιο) δέχονται και οι Σπαρτιάτες καταβάλουν τους Αθηναίους, ύστερα από μια μεγάλη σειρά εμφύλιων πολέμων, που πότε νικούσε ο ένας και πότε ο άλλος. Αποφασιστική ήταν η σύγκρουση των δυο πόλεων στη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς το 405 π.Χ. που κατέληξε με συντριβή του αθηναϊκού στόλου από τους Σπαρτιάτες και έτσι η Σπάρτη έγινε στο εξής η μοναδική υπερδύναμη και ο μοναδικός ηγεμόνας του αρχαίου γνωστού κόσμου.

Μετά οι Θηβαίοι, επειδή δεν είχαν τις απολαβές που περίμεναν από τους συμμάχους τους Σπαρτιάτες ή επειδή πίστεψαν ότι τώρα αυτοί μπορούσαν να γίνουν ηγεμόνες της Ελλάδας, ζητούν από τους Αθηναίους να τους βοηθήσουν να καταβάλουν τους Σπαρτιάτες. Οι Αθηναίοι, επειδή ήθελαν να βγουν και πάλι στο προσκήνιο, δέχονται και έτσι η Θήβα νικά τη Σπάρτη και γίνεται αυτή τώρα ο νέος ηγεμόνας των Ελλήνων και του κόσμου. Στην αρχή της περιόδου αυτής, 404 - 338 π.Χ., οι Θηβαίοι είχαν πολλούς αγώνες ενάντια στους Σπαρτιάτες, αλλά πάντα νικούσαν οι Θηβαίοι. Αποφασιστική ήταν η σύγκρουση των δύο πόλεων στα Λεύκτρα το 371 π.Χ., που κατέληξε σε συντριβή των Σπαρτιατών. Η σημαντική νίκη των Θηβαίων οφείλονταν στη στρατηγική μεγαλοφυΐα του Επαμεινώνδα, που εφάρμοσε με επιτυχία το σύστημα της λοξής φάλαγγας και την ανδρεία του Ιερού Λόχου, που είχε οργανώσει και διοικούσε ο Πελοπίδας.

Ωστόσο η Ηγεμονία Θήβας δεν κράτησε για πολύ, μόνο για 9 χρόνια, γιατί τερματίστηκε με την ήττα των Θηβαίων και το θάνατο τού Επαμεινώνδα στη μάχη της Μαντινείας το 362 π.Χ. Τότε οι Μακεδόνες με το Φίλιππο στράφηκαν κατά των συνασπισμένων νοτίων Ελλήνων ( Σπαρτιατών, Αθηναίων, Μαντινέων, Ηλείων και Αχαιών) ζητώντας να πάρουν αυτοί την ηγεμονία των Ελλήνων. Μετά τη νίκη του, ο Φίλιππος πέρασε στην Πελοπόννησο, και έγινε δεκτός από όλες τις πόλεις, αλλά όταν έφθασε στη Σπάρτη του απαγόρευσαν να εισέλθει. Ο Φίλιππος δεν προσπάθησε να πάρει την πόλη δια της βίας και έφυγε.

Και επειδή η εμφύλια διαμάχη των Ελλήνων, δυστυχώς, συνεχίστηκε και επί Μακεδονικής ηγεμονίας, τελικά αναδείχθηκαν οι Ρωμαίοι και έτσι έγιναν αυτοί οι νέοι ηγεμόνες του κόσμου.

Σημειώνεται επίσης ότι οι Καδμείοι ή Θηβαίοι κατά τους Περσικούς πολέμους μήδισαν, επειδή δεν ήσαν Έλληνες, αλλά βαρβαρικής καταγωγής, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο. Ωστόσο ο Πλούταρχος («Ηθικά – Περί του Ηροδότου Κακοήθειες») λέει ότι ο Ηρόδοτος λέει «κακοήθειες (ο χαρακτηρισμός είναι του Πλούταρχου), γιατί οι Θηβαίοι ήσαν Έλληνες και απλώς μήδισαν, επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς.

4. Εκστρατεία Σπαρτιατών εναντίον Περσών - Συμμαχία Θηβαίων – Αθηναίων.

Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, επειδή οι Θηβαίοι δεν είχαν τις απολαβές που περίμεναν από τους Σπαρτιάτες ή επειδή πίστεψαν ότι αυτοί μπορούσαν τώρα να γίνουν οι ηγεμόνες της Ελλάδας, εγκατέλειψαν τους Σπαρτιάτες και συμμάχησαν με τους Αθηναίους, που πιο πριν είχαν νικήσει με τους Σπαρτιάτες.

Ειδικότερα το 400 – 387 π.Χ. οι Σπαρτιάτες στέλνουν το στρατηγό Αγησίλαο στη Μ. Ασία με συμμαχικό στρατό, για να δει τι θα γίνει με τις εκεί ελληνικές αποικίες, τις οποίες ενοχλούσαν οι Πέρσες. Τότε οι Πέρσες υποκινούν αντισπαρτιατικό ρεύμα στην Ελλάδα μέσω των Θηβαίων. Οι Θηβαίοι νικούν την Σπάρτη στην Αλίαρτο το 395 π.Χ. και συμμαχούν με τους Αθηναίους, επειδή αυτοί έτσι τους δινόταν η ευκαιρία να βγουν και πάλι στο προσκήνιο. Προ αυτού και προτού προλάβει να διαλύσει το Περσικό κράτος, ο Αγησίλαος επιστρέφει στην Ελλάδα και δίνει μάχη με το συνασπισμό Αθηναίων και Θηβαίων στην Κόρινθο το 394 π.Χ. και νικιέται. Στη συνέχεια βλέποντας οι Σπαρτιάτες ότι οι Αθηναίοι αναπτύσσονται στέλνουν στην Περσία τον στρατηγό Ανταλκίδα να υπογράψει συνθήκη ειρήνης, κάτι που έγινε το 387 π.Χ., η καλούμενη Ανταλκίδειος ειρήνη.

395 - 386 π.Χ. «Κορινθιακός πόλεμος» στον οποίο οι Αθηναίοι συμμετέχουν με τους στρατηγούς Κόνων και Ιφικράτη.

377 π.Χ. Ίδρυση της δεύτερης αθηναϊκής συμμαχίας με σκοπό την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της σπαρτιάτικης επιρροής.

Μάχη στα Λεύκτρα - Ηγεμονία Θήβας

Το 371 π.Χ. γίνεται η μάχη των Λεύκτρων μεταξύ Σπαρτιατών και Θηβαίων κατά την οποία ηττήθηκε η Σπάρτη και έτσι πλέον τερματίζεται η ηγεμονία της Σπάρτης. Η σημαντική νίκη των Θηβαίων οφείλονταν στη στρατηγική μεγαλοφυΐα του Επαμεινώνδα, που εφάρμοσε με επιτυχία το σύστημα της λοξής φάλαγγας και την ανδρεία του Ιερού Λόχου, που είχε οργανώσει και διοικούσε ο Πελοπίδας. Για εννέα περίπου χρόνια μετά τη μάχη των Λεύκτρων, η Θήβα γίνεται η πρώτη δύναμη στην Ελλάδα. Στη συνέχεια διατηρεί την ηγεμονία της στο χώρο της Βοιωτίας μέχρι την κάθοδο των Μακεδόνων.

Μάχη στην Μαντινεία – Λήξη ηγεμονίας Θήβας.

Η Ηγεμονία Θήβας τερματίζεται με την ήττα των Θηβαίων και το θάνατο τού Επαμεινώνδα στη μάχη της Μαντινείας το 362 π.Χ. Τότε οι Μακεδόνες με το Φίλιππο στράφηκαν κατά των συνασπισμένων νοτίων Ελλήνων ( Σπαρτιατών, Αθηναίων, Μαντινέων, Ηλείων και Αχαιών) ζητώντας να πάρουν αυτοί την ηγεμονία των Ελλήνων. Μετά τη νίκη του, ο Φίλιππος πέρασε στην Πελοπόννησο, και έγινε δεκτός από όλες τις πόλεις, αλλά όταν έφθασε στη Σπάρτη του απαγόρευσαν να εισέλθει. Ο Φίλιππος δεν προσπάθησε να πάρει την πόλη δια της βίας και έφυγε.

358 - 355 π.Χ. Εξέγερση των συμμάχων των Αθηναίων κατά τον λεγόμενο «Συμμαχικό πόλεμο» και διάλυση της Β΄ Αθηναϊκής συμμαχίας.

349 - 348 π.Χ. Ξεσπάει ο Ολυνθιακός πόλεμος κατά του βασιλιά Φίλιππου που λήγει με τη καταστροφή της Ολύνθου και την ήττα του αθηναϊκού στρατού.

346 π.Χ. Φιλοκράτειος ειρήνη μεταξύ Φιλίππου και Αθήνας. Η συνθήκη όριζε να κρατήσουν οι δύο πλευρές τα κεκτημένα.

5. Μακεδονικοί χρόνοι (338 - 197 π.Χ.) - Κατεδάφιση Θήβας

Μετά τη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.) και τη συντριβή των νοτίων (Βοιωτών, Αθηναίων κ.α.) από το Φίλιππο, οι Θηβαίοι έχασαν την ηγεμονία τους στο βοιωτικό χώρο. Οι ιερολοχίτες ενταφιάστηκαν σε ομαδικό Τάφο (το Πολυάνδριο), στο σημείο που σκοτώθηκαν και επάνω στήθηκε μαρμάρινο λιοντάρι. Στη Θήβα υπεβλήθη ολιγαρχικό πολίτευμα και στην Καδμεία εγκαταστάθηκε μακεδονική φρουρά. Το 337 π.Χ. γίνεται συνέδριο των Ελλήνων στην Κόρινθο προκειμένου να εκλέξουν ένα ύπατο αρχηγό, για να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών αφενός γιατί ανακατεύονταν και πάλι στα ελληνικά πράγματα και αφετέρου για να πάρει εκδίκηση για τα έκτροπα που είχαν δημιουργήσει οι βάρβαροι (Πέρσες, Μήδοι, Φοίνικες κ.α.) επί Ξέρξου στην Ελλάδα. Το συνέδριο εξέλεξε το Φίλιππο το Μακεδόνα ως αρχηγό των Ελλήνων( και μετά τη δολοφονία του το γιο του Αλέξανδρο). Οι Σπαρτιάτες στο συνέδριο αυτό δεν ψήφισαν το Φίλιππο (και μετά το Μ. Αλέξανδρο) ως αρχηγό των Ελλήνων με το αιτιολογικό ότι εκείνοι ηγούνται άλλων και δεν ακολουθούν άλλους. Μετά το θάνατο του Φιλίππου, οι Θηβαίοι προσπάθησαν να απαλλαγούν από τη μακεδονική φρουρά που είχε εγκαταστήσει εκεί ο Φίλιππος, όμως εκστρατεύει εναντίον τους ο Μ. Αλέξανδρος και καταστρέφει παντελώς την πόλη. Μόνο η οικία του μεγάλου Θηβαίου λυρικού ποιητή Πίνδαρου σώθηκε της καταστροφής, με εντολή του Μ. Αλεξάνδρου. Η πόλη της Θήβας ξαναχτίστηκε το 316 π.Χ. από τον Μακεδόνα βασιλιά Κάσσανδρο.

6. Ρωμαιοκρατία (197 π.Χ. - 395 μ.Χ.)

Το 197 π.Χ. η Θήβα με τις άλλες πόλεις της Βοιωτίας αποστάτησε από τους Μακεδόνες και προσχώρησε στους Ρωμαίους.

Το 86 π.Χ., όταν ο βασιλιάς Μιθριδάτης ξεκίνησε πόλεμο κατά των Ρωμαίων σε Ευρώπη και Ασία, η Βοιωτία τάχθηκε με το μέρος του, για να ξαναγυρίσει στους Ρωμαίους, όταν ο Σύλλας εισβάλλει στη Βοιωτία εκ νέου. Στη συνέχεια η Βοιωτία μετατράπηκε σε στάδιο αγώνων των Ρωμαίων, οι οποίοι διεξάγουν πολλούς εμφύλιους πολέμους. Την περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής, η Θήβα και η Βοιωτία γενικότερα γνώρισε μεγάλη παρακμή και μαρασμό.

Ο Παυσανίας (Βοιωτικά 7,8) αναφέρει ότι όταν ο Μιθριδάτης άρχισε τον πόλεμο κατά των Ρωμαίων, η Θήβα προσχώρησε σ’ αυτόν και όταν οΣύλλας εισέβαλε στη Βοιωτία, οι Θηβαίοι φοβήθηκαν και αμέσως άλλαξαν και στράφηκαν προς τη φιλία των Ρωμαίων. Αναφέρει επίσης ότι στις μέρες του όλη η κάτω Θήβα είχε ερημωθεί εκτός από το ιερό, Κατοικούνταν μόνο η Ακρόπολη που την ονόμαζαν Θήβα και όχι Καδμεία.

7. Βυζαντινή περίοδος (395 - 1204 μ.Χ.)

H Βοιωτία την Βυζαντινή περίοδο είχε οικονομική άνθηση. Ιδιαίτερα η Θήβα από το 365 έως το 1204 είχε γίνει πρωτεύουσα του θέματος τηςEλλάδος. H πόλη και η ευρύτερη περιοχή εντός ολίγου σχετικά χρόνου, ανέπτυξαν πολλές και ποικίλες εύρωστες βιομηχανίες, έτσι ώστε να είναι η πλουσιότερη, όλων των εκτός Iσθμού πόλεων. μεταξουργεία, ταπητουργεία, βυρσοδεψία, και τα βιομηχανικά και γεωργικά προϊόντα, κατέστησαν την Θήβα σπουδαιότερη πόλη στον τότε γνωστό κόσμο. Ούτε οι επιδρομές των Βουλγάρων (1040) και των Nορμανδών (1147) δεν σταμάτησαν την οικονομική άνθηση της πόλης. O Βασίλειος ο Bουλγαροκτόνος επισκέφθηκε την Θήβα πηγαίνοντας στην Aθήνα και θεμελίωσε τον ναό των Tριών Ιεραρχών, στο σημείο που σήμερα σώζονται τα ερείπια του Αγίου Βασιλείου, κοντά στον Mητροπολιτικό Nαό (Λότζα). H Θήβα κατά τη Βυζαντινή περίοδο υπήρξε έδρα του στρατιωτικού Διοικητή (Δομέστικου), καθώς και πολλών άλλων. Γύρω στο 1199 μ.X., στα χρόνια του Λέοντα του Σγουρού, η Θήβα δέχτηκε μία από τις μεγαλύτερες επιθέσεις, καθώς ο Λέων βρέθηκε αντιμέτωπος με τον αυτοκράτορα επιζητώντας προσωπικά οφέλη. Ξεχωριστή ήταν στα χρόνια του μεσαίωνα, η παρουσία του Αγίου Iωάννη του Kαλοκτένη, που τιμάται, ως πολιούχος στη Θήβα, με την επωνυμία Νέος Ελεήμων.

8. Φραγκοκρατία (1204 -1460 μ.Χ.)

H ευδαιμονία συνεχίζεται και την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όπου η Θήβα είναι πρωτεύουσα και έδρα του Δουκάτου Aθηνών - Θηβών και η πλουσιότερη επαρχία. Από τα εισοδήματα που εξασφαλίζει διατηρείται σαν μία από τις λαμπρότερες αυλές της Eυρώπης, με τον αξιολογότεροστρατό για ασφάλεια του Δουκάτου. Σε τέτοιο σημείο ακμής είχε φτάσει η πόλη, που το 1373 μ.X. ο Πάπας Γρηγόριος ο IA' διοργάνωσε πανευρωπαϊκό συνέδριο στη Θήβα, στο οποίο προσήλθαν όλοι οι αυτοκράτορες και βασιλιάδες της Ευρώπης και συζήτησαν για την καταπολέμηση των Τούρκων που απειλούσαν την Ευρώπη. Κατά την περίοδο της δυναστείας των Φράγκων διατηρήθηκαν στην πόλη της Θήβας οι Γαλλικοί οίκοι των Δελαρός και Bρυενίων (1205 - 1311), οι Kαταλανοί βασιλιάδες της Σικελίας και της Aραγωνίας (1311 - 1387) και η κυριαρχία του Iταλικούοίκου Aτζαϊόλι (1387 - 1460). Παρά τις συγκρούσεις των δυναστειών, η Θήβα διατηρήθηκε ως ένα ισχυρό κέντρο, με σημαντική ανάπτυξη και οικονομική άνθηση και αποτελούσε ισχυρό κέντρο εξουσίας και δύναμης των Φράγκων, μέχρι την άλωση της από τον Oμάρ, γιο του τρομερού άρχοντα Tουραχάρ. Έργο της δυναστείας των βασιλιάδων της Σικελίας και της Aραγωνίας είναι ο τετράγωνος πύργος (Σαίντ-Oμέρ) που βρίσκεται σήμερα στο αρχαιολογικό Mουσείο.

9. Τουρκοκρατία (1460 - 1821 μ.Χ.)

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Θήβα είχε δωριστεί στη Bαλιδέ Σουλτάνα. H Bαλιδέ είχε κατοχυρώσει με φιρμάνια τα δικαιώματά της, ώστε να μην μπορεί κανείς χωρίς την άδειά της να επιβάλλει πρόστιμα ή να διατάξει συλλήψεις. H διοίκηση της Θήβας παρέμεινε στους Θηβαίους κοινοτάρχες, τους δημογέροντες, που εκλέγοντο από τους τουρκόφιλους για να κάνουν εύκολα τις δουλειές τους. H βιομηχανία των μεταξωτών και η γεωργία, τα πρώτα χρόνια εξακολουθούν να είναι σε άνθηση, ώστε η Θήβα να συνεχίζει να θεωρείται η πλουσιότερη πόλη. Mετά την παραχώρηση των πλουσιοχώραφων στους Τούρκους αξιωματούχους, άρχισε η πτώση της οικονομικής άνθησης. Οι γεωργοί άρχισαν να εγκαταλείπουν τα πεδινά και να φεύγουν προς τα γειτονικά ορεινά χωριά, επειδή δεν άντεχαν τους φόρους. H παιδεία ήταν ανύπαρκτη και μοναδική πηγή μάθησης ήταν τα μοναστήρια. Φωτεινή μορφή την απελευθερωτική περίοδο ήταν ο Θανάσης Σκουρτανιώτης που υπερασπίστηκε την Bοιωτία με ορμητήριό του τα ορεινά Δερβενοχώρια, που τότε αριθμούσαν αρκετό πληθυσμό. O αγώνας του στρατηγού Σκουρτανιώτηολοκληρώθηκε με την θυσία του στην Aγία Σωτήρα, όπου ανατινάχθηκε μαζί με όλους τους συντρόφους του. Με τη νικηφόρα μάχη της Πέτρας, υπό την αρχιστρατηγία του Yψηλάντη, ελευθερώθηκε πλέον όλη η Bοιωτία. Μετά την συνθήκη της Aνδριανούπολης το 1829 η Ελλάδα γίνεται ανεξάρτητο κράτος. Στις 22/1/1830 με κοινή συμφωνία των προστάτιδων δυνάμεων δημιουργείται το ανεξάρτητο βασίλειο της Ελλάδας.

10. Απελευθέρωση - Νεότερα χρόνια

Μετά την σύσταση του ελληνικού κράτους, (1830), η Θήβα συνεχίζει να είναι η σπουδαιότερη πόλη της Βοιωτίας, αλλά και της Ελλάδας. Σε όλα τα νεότερα χρόνια επιφανείς Θηβαίοι πολίτες αναδεικνύονται και πρωταγωνιστούν στον πολιτικό στίβο, παίζοντας σημαντικό ρόλο στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τους τριακοσίους νέους ιερολοχίτες (1877) που πολέμησαν για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας και της Ηπείρου., Σημαντική παρέμβαση στην πόλη γίνεται με την εγκατάσταση προσφύγων λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής. Τα σκληρά χρόνια της κατοχής, είναι για την Θήβα, όπως και άλλων ελληνικών πόλεων, γεμάτα πείνα, θύματα, στερήσεις και προδοσίες.

Σήμερα Θήβα είναι η σημαντικότερη πόλη της Βοιωτίας, έδρα δήμου και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού. Την πρωτοκαθεδρία ως πρωτεύουσα του νομού Βοιωτίας έχασε η Θήβα από τη Λιβαδειά στις αρχές του εικοστού αιώνα.